Dili
| Dili Dili Díli | |
|---|---|
| hiriburua | |
  Irudi gehiago | |
| Administrazioa | |
| Herrialdea |  Ekialdeko Timor |
| Municipality of East Timor | Dili Municipality |
| Izen ofiziala | Dili Díli |
| Jatorrizko izena | Dili Díli |
| Geografia | |
| Koordenatuak | 8°33′13″S 125°34′42″E / 8.5536°S 125.5783°E / -8.5536; 125.5783 |
 | |
| Azalera | 178.62 km² |
| Altuera | 11 m |
| Demografia | |
| Biztanleria | 222.323 (2015) 28.760 (2010) |
| Dentsitatea | 1.244,67 bizt/km² |
| Informazio gehigarria | |
| Sorrera | 1520 (egutegi gregorianoa) |
| Ordu eremua | UTC+09:00 |
| Hiri senidetuak | Coimbra, Darwin, Lisboa, Canberra eta Sydney |
Dili[1] (portugesez: Díli) Ekialdeko Timorko hiriburu eta hiri nagusia da. Timor uharteko iparraldeko kostaldean dago.
Klima
Sabanako klima (Aw) dauka, Köppen sailkapenaren arabera.
 Datu klimatikoak (Dili, 1914–1963)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 36.0 | 35.5 | 36.6 | 36.0 | 35.7 | 36.5 | 34.1 | 35.0 | 34.0 | 34.5 | 36.0 | 35.5 | 36.6 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 31.3 | 31.1 | 31.2 | 31.5 | 31.3 | 30.7 | 30.2 | 30.1 | 30.3 | 30.5 | 31.4 | 31.1 | 30.9 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 27.7 | 27.6 | 27.4 | 27.4 | 27.0 | 26.8 | 25.5 | 25.1 | 25.4 | 26.0 | 27.2 | 27.4 | 26.6 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 24.1 | 24.1 | 23.5 | 23.5 | 22.8 | 21.9 | 20.8 | 20.1 | 20.5 | 21.5 | 23.0 | 23.6 | 22.4 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | 19.0 | 16.2 | 16.5 | 18.2 | 13.2 | 14.5 | 12.4 | 11.8 | 13.4 | 16.1 | 18.0 | 16.7 | 11.8 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 139.5 | 138.7 | 132.7 | 104.3 | 74.9 | 58.4 | 20.1 | 12.1 | 9.0 | 12.8 | 61.4 | 144.9 | 908.8 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 13 | 13 | 11 | 9 | 6 | 4 | 3 | 1 | 1 | 2 | 6 | 11 | 80 |
| Eguzki orduak | 189.1 | 161.0 | 235.6 | 234.0 | 266.6 | 246.0 | 272.8 | 291.4 | 288.0 | 297.6 | 270.0 | 220.1 | 2972.2 |
| Hezetasuna (%) | 80 | 82 | 80 | 77 | 75 | 72 | 71 | 70 | 71 | 72 | 73 | 77 | 75 |
| Iturria: Deutscher Wetterdienst[2] | |||||||||||||
Historia
Portugesek sortu zuten Dili hiria 1520. urtean. 1769. urtean Timor Portugesa herrialdeko hiriburu izendatu zuten, Lifau ordezkatuz; izan ere, holandarrek sarri erasotzen zuten gaur egun Oecusse enklabea den lurraldean zegoen lehengo Lifau hiriburua.
Bigarren Mundu Gerran japoniarrek euren menpe hartu zuten Dili hiria. Bestalde, 1975. urteko azaroko 28an Ekialdeko Timorrek aldebakarreko independentzia-aldarrikapena egin zuen, Portugaldik askatuz. Edozein modutan ere, handik egun batzuetara, abenduaren 7an Indonesiako armadak Dili hartu zuen. Ondorioz, 1976. urteko uztailaren 17an Indonesiak Ekialdeko Timor osoa inbaditu eta beretu zuen, lurraldeari Timor Timur izena emanez; Dili zen lurraldeko hiriburua. Hala ere, 1999. urtera arte etengabe gertatu dira sarraskiak Ekialdeko Timorren, 1991. urtean Diliko sarraskia gertatu zen, eta orduan hasi zen Ekialdeko Timor nazioarteko babesa hartzen. 1999. urtean autodeterminazio-prozesuari ekin zioten, eta 2002. urtean Ekialdeko Timorrek independentzia aldarrikatu zuen; maiatzaren 20an Dili estatu berriko hiriburu izendatu zuten.
Banaketa administratiboa
Dili hiria Dili udalerriko hiriburua da; besteak beste, Atauro uhartea eta Dili ondoko beste hiri batzuk daude udalerrian. Hiria hogeita sei sukotan (suco) banatuta dago; horietatik hemezortzi hiri-eremukoak dira.
Ekonomia
Dilin dago Ekialdeko Timorko porturik handiena; merkataritza-gune garrantzitsuena ere Dilin dago.
Garraioak
Portuaz gain, merkataritzarako eta helburu militarretarako Nicolau Lobato aireportua dago Dilin.
Senidetutako hiriak
Coimbra, Portugal
Darwin, Australia
Erreferentziak
- ↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
- ↑ Klimatafel von Díli, Insel Timor / Ost-Timor. Baseline climate means (1961-1990) from stations all over the world, dwd.de.
Kanpo estekak
- Dili
| Autoritate kontrola |
|---|
Datuak: Q9310
Multimedia: Dili / Q9310
