Klimatologia

Eguraldia

Urtaroak Klima epela: Udaberria • Uda • Udazkena • Negua Klima tropikala: Urtaro lehorra • Urtaro hezea
Ekaitzak Enbata Trumoi-ekaitza Tornado Traganarrua Zikloi tropikala Zikloi ez tropikala Elur-ekaitza Bisutsa Izotz-ekaitza
Prezipitazioa Lainoa Zirimiria Euria Euri izoztua Elurbustia Ihintza Antzigarra Txingorra Elurra Virga
Artikuluak Hodeiak Haizea Presio atmosferikoa Klima Tenperatura Klimatologia Atmosfera Airearen kutsadura
i e a

Klimatologia klima aztertzen duen zientzia da.

Meteorologiarekin duen harremana

Meteorologiak ez bezala, klimatologiak atmosferaren aldaketak epe luzera ikertzen du. Hau da, meteorologia fenomenoen aldizkakotasuna urte eta milurtekoetan zehar ikertzen du. Klimatologoek klimen ezaugarriak eta aldakorrak egiten dituzten egileak ikertzen dituzte, etorkizuneko klima aldaketa iragartzeko. Hori egiteko, klima-ereduak erabiltzen dituzte.^[1]^[2]^[3]^[4]^[5]^[6]

Horretarako klimatologia astrofisika, fisika atmosferikoa, kimika, ekologia, geologia, geofisika, hidrologia eta ozeanografia zientziekin harremanak ditu.

Agian klima ikertzeko lehendabiziko zientzialaria Erdi Aroko Txinan bizi zen Shen Kuo (1031-1095) zen. Honek harri bihurtutako banbuetan Yanzhou (gaur egungo Yan'an, Shaanxi probintzian) bere bizilekuaren urtaro lehorrak ikusi zituen.

1686 Edmund Halleyk Hego Hemisferioko haizeen mapa argitaratu zuen. Benjamin Franklinek Golkoko itsaslasterra aurkitu zuen. Francis Galtonek antizikloi hitza asmatu zuen. Baina Helmut Landsberg izan zen klimatologia modernoaren sortzailea, estatistika-azterketa erabiltzeari ekin zionean.

↑ SaenzAgirre, Jon; Errasti Arrieta, Iñigo; Ibarra Berastegi, Gabriel; EzcurraTalegon, Agustin. (2012). «Klimatologia fisikoa, klima sistema eta etorkizunean itxaron daitekeen bilakaera» EKAIA (25(1)): 11–31. ISSN 0214-9001. (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).
↑ Auzmendi, Iñaki Antiguedad. (1980). «Arratia arroko klimatologia» ELHUYAR ald (23): 13–39. ISSN 0212-1735. (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).
↑ Espacio, Tiempo y Forma. Serie VI, -. (1995-01-01). «RESEÑA de: Santos Preciado, J.M. ; Aguilera Arilla, Mª J. ; Borderías Uribeondo, Mª P. ; González Yanci, Mª P. La dinámica atmosférica : interpretación de los mapas del tiempo. UNED. CEMAV.» Espacio Tiempo y Forma. Serie VI, Geografía (8) doi:10.5944/etfvi.8.1995.5647. ISSN 2340-146X. (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).
↑ Moreno García, María del Carmen. (1997-06-15). «Una propuesta de terminología castellana en climatología urbana» Investigaciones Geográficas (17): 89. doi:10.14198/ingeo1997.17.08. ISSN 1989-9890. (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).
↑ Sánchez Santillán, Norma; Sánchez Trejo, Rubén; De la Lanza Espino, Guadalupe; Garduño, René. (1969-12-31). «Evolución del clima a través de la historia de la tierra» Revista Reflexiones 93 (1) doi:10.15517/rr.v93i1.13748. ISSN 1659-2859. (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).
↑ Spiridonov, Vlado; Ćurić, Mladjen. (2021). Fundamentals of Meteorology. doi:10.1007/978-3-030-52655-9. (Noiz kontsultatua: 2023-06-10).

Barry, R.G. & Chorley, R.J. (1999). Atmósfera, tiempo y clima. Omega, 441 p., Barcelona. (7ª ed.)
Bradley, R.S. (1999). Paleoclimatology. Reconstructing Climates of the Quaternary. International
Geophysics series, Volume 64, 613 p., San Diego.
Cuadrat, J.Mª. y Pita, Mª.F. (1997). Climatología. Cátedra, Madrid.
IRAKASKUNTZA PROIEKTUA
18Gil Olcina, A. & Olcina Cantos, J. (2021). Tratado de Climatología. Universidad de Alicante, 1028 p.,
Alicante.
Martín Vide, J. (1984). Interpretación de los mapas del tiempo. Colección Amplia. Ed.
Ketres, 147 p., Barcelona.
Martín Vide, J. (1990). Mapas del Tiempo. Fundamentos, Interpretación e imágenes de satélite. Oikos Tau,
170 p., Barcelona.
Martín Vide, J. (2005). Los mapas del tiempo. Colección Geoambiente XXI. Ed. Davinci, 219 p., Barcelona.
Martín Vide, J. (1991). Fundamentos de climatología analítica. Síntesis, 157 p., Madrid.
Spiridonov, V., & Ćurić, M. (2021). Fundamentals of meteorology. Springer.
Strahler, A & Strahler, A. (2000). Geografia Fisikoa. Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU)
Uriarte, A. (2003). Historia del clima de la Tierra. Dirección de Meteorología y
Climatología, Departamento de Transportes y Obras Públicas, Gobierno Vasco, 306 p.
Vallée, J.L. (2006). Guía técnica de Meteorología. Omega, 221 p., Barcelona.

(Gaztelaniaz) Espainiako Klimatologoen Elkartea
(Ingelesez) AEBetako Klima Agentzia
Euskal Meteorologia Agentzia
(Gaztelaniaz) Agencia Estatal de Meteorología
(Gaztelaniaz) INGEBA
(Alemanez) Alemaniako Meteorologia Zerbitzua
(Gaztelaniaz) Laboratorio de climatología del Instituto Universitario de Geografía de la Universidad de Alicante
Nafarroako Meteorologia eta Klimatologia
(Katalanez) Server meteorològic de Catalunya
(Gaztelaniaz) Asociación Meteorológica Española
(Gaztelaniaz) Atlas Climático Digital de la Península Ibérica
(Gaztelaniaz) (Ingelesez) [https://web.archive.org/web/20230418022906/https://www.divulgameteo.es/index.html Divulgameteo
(Ingelesez) NOAA agentziaren webgunea, meteorologia eta klimatologiako informazio didaktikoa duena
(Ingelesez) NOAA agentziko klimatologiako webgunea, serie klimatiko ugari aurkezten dituena
(Ingelesez) European Climate Data Assessment & Dataset
(Ingelesez) climate-charts
(Ingelesez) worldclimate
(Ingelesez) IPPC-aren web ofiziala

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q52139 Multimedia: Climatology / Q52139 Identifikadoreak BNF: 119312159 (data) GND: 4031178-8 LCCN: sh85027044 NDL: 00565791 NKC: ph114914 NARA: 10640768 AAT: 300379447 Hiztegiak eta entziklopediak HDS: 008262 Britannica: url