Santa Sofia (Tesalonika)
| Santa Sofia (Tesalonika) | |
|---|---|
| Ἁγία Σοφία | |
 UNESCOren gizateriaren ondarea | |
| Paleochristian and Byzantine monuments of Thessaloniki | |
 Kanpoaldea  Barnealdea  Sarrera  Planoa  Irudi gehiago | |
| Kokapena | |
| Estatu burujabe |  Grezia |
| Decentralized administration of Greece | Decentralized Administration of Macedonia and Thrace |
| Eskualdea |  Erdialdeko Mazedonia |
| Udalerria | Thessaloniki Municipality |
| Koordenatuak | 40°37′58″N 22°56′50″E / 40.632844°N 22.947094°E / 40.632844; 22.947094 |
 | |
| Historia eta erabilera | |
| Irekiera | VII. mendea |
| Izenaren jatorria | Jakinduria Santua |
| Erlijioa | Eliza ortodoxoa |
| Elizbarrutia | Metropolis of Thessaloniki (en)  |
| Izena | Jakinduria Santua |
| Arkitektura | |
| Estiloa | bizantziar arkitektura |
| Azalera | 0,82 ha |
| Gizateriaren ondarea | |
| Erreferentzia | 456-006 |
| Eskualdea[I] | Europa eta Ipar Amerika |
| Izen-ematea | bilkura) |
| |
- Artikulu hau Salonikako elizari buruzkoa da; Istanbulgoa gaitzat duena beste hau da: «Santa Sofia»
Santa Sofia (grezieraz: Ἁγία Σοφία, euskaraz: «jakituria saindua») Greziako Tesalonika hirian dagoen eliza zaharrena da. UNESCOren zerrendan Gizateriaren Ondare bezala sartutako Tesalonikako monumentuetako bat da.
Historia
III. mendetik, eliza bat zegoen gaur egungo Santa Sofia elizaren tokian. VIII. mendean, egungo egitura, Konstantinoplako Santa Sofia elizan oinarritua izan zen (egungo Istanbul, Turkia). 1205ean, Laugarren Gurutzadak hiria hartu zuenean, Santa Sofia eliza Salonikako katedral bihurtu zen, hiria 1246an Bizantziar Inperioari itzuli ondoren mantendu zena. 1430eko martxoaren 29an Murad II.a sultan otomandarrak Salonika harrapatu ondoren, eliza meskita bihurtu zen[1]
Bere planoa kupula duen gurutze greziarreko basilika batena da. Gül meskitarekin batera, Kalenderhane meskita Istanbulen eta Nizeako Dormizioaren eliza suntsitua, mota honetako arkitektura adibide garrantzitsuenetako bat da, erdi bizantziar garaiko tipikoak[2].
Ikonoklasta garaian, elizako absidea, urrezko mosaikoz apaindua izan zen, non gurutze handi bat baino ez dagoen, Konstantinoplako Santa Irene eta Niceako Dormizioaren eliza bezala. Gurutzea, Theotokos (Jainkoari edo Mariari erditu zitzaiona) irudiagatik ordezkatua izan zen 787-797an, ikonoduluen garaipenaren ondoren. Kupulan dagoen mosaikoak Jesusen Igokundea irudikatzen du 1:11 "gizon galilearrak, zergatik ari zarete zerura begira?". Kupula, hamabi apostoluen irudiek, Ama Birjinak eta bi aingeruk inguratzen dute.
Barruko dekorazioaren zati handi bat 1917ko Salonikako sute handiaren ondoren igeltsatu zen. Kupula ez zen 1980. arte zaharberritu.
Santa Sofia Salonikako monumentu paleokristau eta bizantziarren setioaren zati da, UNESCOren Gizateriaren Ondarearen zerrendan.
Bibliografia
- Krautheimer, Richard (1986), Architettura paleocristiana e bizantina (Italieraz), Einaudi, Torino
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo estekak
| | Gizateriaren Ondarea Grezian | |
|---|---|---|
| Atenasko Akropolia • Vergina • Korfu • Delos • Delfos • Epidauro • Mizenas eta Tirinto • Mistra • Olinpia • San Juan Teologoaren monasterioa eta Apokalipsiaren leizea • Dfniko monasterioa • Hosios Loukas • Nea Moni • Meteora • Athos mendia • Tesalonikako paleokristau eta bizantziar monumentuak • Pitagoreion eta Samosko Heraion • Rodasko hiri zaharra • Bassae | ||
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q1568660
Multimedia: Saint Sophia Church, Thessaloniki / Q1568660
