Lijst van sterrenbeelden

Hieronder de complete lijst van sterrenbeelden, gesorteerd op Nederlandse naam, met daarbij de Latijnse namen en afkortingen zoals door de Internationale Astronomische Unie zijn vastgelegd. Er zijn in totaal 88 officiële sterrenbeelden. Voor de zichtbaarheid is uitgegaan van een waarnemer op de breedte van de Benelux, ongeveer 50° noorderbreedte. Er zijn sterrenbeelden die op deze breedte nooit boven de horizon uitkomen en dus nooit te zien zijn. Sommige sterrenbeelden komen maar kort boven de zuidelijke horizon uit en zijn daardoor slecht te zien. Sterrenbeelden die dicht genoeg bij de noordelijke hemelpool staan zijn circumpolair en altijd te zien. Voor de datum van zichtbaarheid is het moment dat het sterrenbeeld zijn hoogste punt (culminatie) bereikt om ongeveer middernacht. Winterse sterrenbeelden zijn door de lange en donkere nachten veel langer en beter zichtbaar. Als de zon in de zomer minder dan 18° onder de horizon daalt, spreekt men van grijze nachten, waarin de nachthemel nooit helemaal donker wordt.

De gekleurde balk geeft aan of het sterrenbeeld ten noorden of ten zuiden van de dierenriem ligt.

Nederlandse naam Latijnse naam Afk. zichtbaarheid in Benelux Rechte klimming Declinatie
Achtersteven[1] Puppis Pup winter, gedeeltelijk 6h02 — 8h26 069 −51° — −11°
Altaar Ara Ara nauwelijks zichtbaar 16h31 — 18h06 043 −68° — −45°
Andromeda Andromeda And circumpolair 22h56 — 2h36 137 +21° — +53°
Arend Aquila Aql zomer-herfst 18h40 — 20h35 103 −12° — +19°
Beeldhouwer, Beeldhouwerswerkplaats Sculptor Scl herfst, nauwelijks zichtbaar 23h04 — 01h44 067 −40° — −25°
Beker Crater Crt lente, matig 10h48 — 11h54 084 −25° — −6°
Cassiopeia, Koningin Cassiopeia Cassiopeia Cas circumpolair 23h00 — 3h20 165 +55° — +75°
Centaur Centaurus Cen lente, gedeeltelijk 11h03 — 14h59 052 −65° — −30°
Cepheus, Koning Cepheus Cepheus Cep circumpolair 20h01 — 8h30 170 +51° — +89°
Dolfijn Delphinus Del zomer-herfst 20h13 — 21h56 111 +2° — +21°
Draak Draco Dra circumpolair 9h18 — 21h00 167 +48° — +86°
Driehoek Triangulum Tri herfst, goed 1h29 — 2h48 131 +25° — +37°
Duif Columba Col niet zichtbaar 5h03 — 6h28 65 −43° — −27°
Eenhoorn Monoceros Mon winter, goed 5h48 — 8h08 100 −11° — +12°
Eridanus, de Rivier Eridanus Eridanus Eri gedeeltelijk 1h22 — 5h09 71 −58° — −0°
Giraffe Camelopardalis Cam circumpolair 3h11 — 14h25 169 +53° — +85°
Goudvis, Zwaardvis Dorado Dor niet zichtbaar 3h53 — 6h36 040 −70° — −49°
Graveerstift Caelum Cae winter, nauwelijks 4h18 — 5h03 062 −49° — −27°
Grote Beer Ursa Major UMa circumpolair 8h05 — 14h27 150 +28° — +73°
Grote Hond Canis Major CMa winter, goed 6h09 — 7h26 078 −33° — −11°
Haas Lepus Lep winter, goed 4h54 — 6h09 081 −27° — −11°
Hagedis Lacerta Lac herfst 21h55 — 22h56 146 +35° — +57°
Hercules Hercules Her zomer 15h47 — 18h56 127 +4° — +51°
Hoofdhaar (van Berenice) Coma Berenices Com herfst 11h57 — 13h33 124 +14° — +34°
Indiaan Indus Ind niet zichtbaar 20h25 — 23h25 040 −75° — −45°
Jachthonden Canes Venatici CVn gedeeltelijk circumpolair 12h04 — 15h05 140 +28° — +53°
Kameleon Chamaeleon Cha niet zichtbaar 7h32 — 13h48 021 −83° — −75°
Kiel[1] Carina Car niet zichtbaar 6h02 — 11h18 037 −75° — −51°
Kleine Beer Ursa Minor UMi circumpolair 177 +65° — +90°
Kleine Hond Canis Minor CMi winter-lente 7h04 — 8h09 106 0° — +13°
Kleine Leeuw Leo Minor LMi lente 9h19 — 11h04 132 +23° — +42°
Kleine Waterslang Hydrus Hyi niet zichtbaar 0h02 — 4h33 030 −82° — −58°
Kompas[1] Pyxis Pyx lente, nauwelijks zichtbaar 8h26 — 9h26 073 −37° — −17°
Kraanvogel Grus Gru niet zichtbaar 21h25 — 23h25 053 −57° — −37°
Kreeft[2] Cancer Cnc winter-lente 7h53 — 9h19 120 +7° — +33°
Leeuw[2] Leo Leo lente 9h18 — 11h56 113 −6° — +33°
Lier Lyra Lyr gedeeltelijk circumpolair 18h12 — 19h26 136 +25° — +48°
Luchtpomp Antlia Ant lente, nauwelijks zichtbaar 9h25 — 11h03 68 −40° — −24°
Lynx Lynx Lyn winter, goed 6h13 — 9h40 116 +33° — +62°
Maagd[2] Virgo Vir lente-zomer 11h35 — 15h08 096 −22° — +14°
Microscoop Microscopium Mic niet zichtbaar 20h25 — 21h25 063 −45° — −28°
Net Reticulum Ret niet zichtbaar 3h14 — 4h35 040 −67° — −53°
Noorderkroon Corona Borealis CrB zomer 15h14 — 16h22 133 +26° — +40°
Octant Octans Oct niet zichtbaar 017 −90° — −75°
Orion, de Jager Orion Ori winter, goed 4h4 — 6h35 106 −11° — +23°
Ossenhoeder, Boötes Bootes Boo lente-zomer 13h33 — 15h47 131 +7° — +55°
Oven Fornax For nauwelijks zichtbaar 1h44 — 3h48 68 −40° — −24°
Paradijsvogel Apus Aps niet zichtbaar 13h45 — 18h17 025 −83° — −67°
Passer Circinus Cir niet zichtbaar 13h35 — 15h26 038 −70° — −54°
Pauw Pavo Pav niet zichtbaar 17h37 — 21h30 034 −75° — −57°
Pegasus Pegasus Peg herfst 21h06 — 0h13 119 +2° — +36°
Perseus Perseus Per gedeeltelijk circumpolair 1h26 — 4h46 145 +31° — +59°
Phoenix Phoenix Phe niet zichtbaar 23h24 — 2h24 091 −58° — −40°
Pijl Sagitta Sge zomer-herfst 18h56 — 20h18 118 +16° — +21°
Raaf Corvus Crv zomer 11h54 — 12h54 082 −25° — −11°
Ram[2] Aries Ari herfst-winter 1h44 — 3h27 120 +10° — +31°
Schild (van Sobieski) Scutum Sct zomer 18h18 — 18h56 090 −16° — −4°
Schilder, Schildersezel Pictor Pic niet zichtbaar 4h32 — 6h51 046 −64° — −43°
Schorpioen[2] Scorpius Sco zomer, matig 15h44 — 17h55 073 −46° — −8°
Schutter, Boogschutter[2] Sagittarius Sgr zomer, matig 7h41 — 20h25 071 −45° — −12°
Sextant Sextans Sex lente 9h39 — 10h49 098 −11° — +7°
Slang[3] Serpens Ser zomer 15h08 — 18h56 105 −16° — +26°
Slangendrager Ophiuchus Oph zomer 15h58 — 18h42 092 −30° — +14°
Slingeruurwerk Horologium Hor niet zichtbaar 2h12 — 4h18 46 −67° — −40°
Steenbok[2] Capricornus Cap herfst, matig 20h04 — 21h57 082 −28° — −8°
Stier[2] Taurus Tau winter, goed 3h20 — 5h58 115 0° — +31°
Tafelberg Mensa Men niet zichtbaar 3h20 — 7h37 022 −85° — −70°
Telescoop Telescopium Tel niet zichtbaar 18h06 — 20h26 049 −57° — −45°
Toekan Tucana Tuc niet zichtbaar 22h05 — 1h22 033 −76° — −57°
Tweelingen[2] Gemini Gem winter 5h57 — 8h06 122 +10° — +35°
Veulen Equuleus Equ herfst 20h54 — 21h23 107 +2° — +13°
Vissen[2] Pisces Psc herfst-winter 22h49 — 2h04 080 −33° — 7°
Vlieg Musca Mus niet zichtbaar 11h17 — 13h46 030 −75° — −64°
Vliegende Vis Volans Vol niet zichtbaar 6h35 — 9h02 030 −75° — −64°
Voerman Auriga Aur circumpolair 4h35 — 7h27 142 +28° — +56°
Vosje Vulpecula Vul zomer-herfst 18h56 — 21h28 124 +19° — +29°
Walvis Cetus Cet herfst-winter 23h55 — 3h21 092 −25° — +10°
Waterman[2] Aquarius Aqr herfst, matig 20h36 — 23h54 089 −25° — +3°
Waterslang Hydra Hya lente 8h08 — 14h58 086 +35° — −7°
Weegschaal[2] Libra Lib zomer 14h18 — 15h59 085 −30° — 0°
Winkelhaak Norma Nor niet zichtbaar 15h25 — 16h31 049 −60° — −42°
Wolf Lupus Lup zomer, nauwelijks zichtbaar 14h13 — 16h05 056 −55° — −33°
Zeilen[1] Vela Vel niet zichtbaar 8h02 — 11h24 053 −57° — −37°
Zuiderdriehoek Triangulum Australe TrA niet zichtbaar 14h50 — 17h09 035 −70° — −60°
Zuiderkroon Corona Australis CrA niet zichtbaar 17h55 — 19h15 058 −46° — −37°
Zuiderkruis Crux Cru niet zichtbaar 11h53 — 12h55 040 −65° — −55°
Zuidervis Piscis Austrinus PsA herfst, nauwelijks zichtbaar 11h55 — 12h55 069 −37° — −25°
Zwaan Cygnus Cyg zomer-herfst 19h07 — 22h01 144 +28° — +61°

Literatuur

  • Pierre Henri van Laer, Vreemde woorden in de sterrenkunde en namen van sterrenbeelden en sterren: Tweede herziene druk (Groningen: J.B. Wolters, 1964), pp. 71–106 online link.

Referenties

  1. ↑ a b c d De sterrenbeelden Achtersteven, Kiel, Kompas en Zeilen maken deel uit van het 'klassieke' grote sterrenbeeld Schip Argo (Argo Navis).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Teken van de Dierenriem
  3. ↑ Slang (Serpens) bestaat uit twee delen: Serpens Caput (hoofd van de slang) en Serpens Cauda (staart van de slang)

Externe link

  • Interactieve kaart van de sterrenbeelden (attributie: Commons:File:Sterrenbeelden.svg)