14 Kołobrzeski Pułk Piechoty
Ten artykuł dotyczy 14 pp w latach 1944-1962. Zobacz też: inne pułki piechoty noszące numer 14. |
Historia | |
Państwo | Polska |
---|---|
Sformowanie | 1944 |
Rozformowanie | 1957 (przeformowany) |
Nazwa wyróżniająca | Kołobrzeski |
Tradycje | |
Nadanie sztandaru | sierpień 1945 |
Kontynuacja | 14 pułk zmechanizowany |
Organizacja | |
Numer | |
Dyslokacja | |
Rodzaj wojsk | Piechota |
Podległość | 6 Pomorska Dywizja Piechoty[3] |
14 Kołobrzeski Pułk Piechoty (14 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Pułk został sformowany w rejonie wsi Boryszówka koło Żytomierza na podstawie rozkazu Nr 00130 dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR z 5 lipca 1944, w oparciu o sowiecki etat Nr 04/501 pułku strzeleckiego. Wchodził w skład 6 Pomorskiej Dywizji Piechoty z 1 Armii WP
W sierpniu 1945 pułk otrzymał sztandar ufundowany przez społeczeństwo Żywca, a 29 września tego nazwę wyróżniającą Kołobrzeski[4].
W 1957 pułk został włączony w skład 9 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty, a w 1962 przeformowany w 14 Kołobrzeski pułk zmechanizowany.
Żołnierze pułku
- Z tym tematem związana jest kategoria: żołnierze 14 Kołobrzeskiego Pułku Piechoty.
- Dowódcy pułku
- mjr Jan Dubow (15 lipca - 25 listopada 1944)[5]
- płk Piotr Kostin (25 listopada - 5 grudnia 1944)[5]
- ppłk Konstanty Seliwerstow (5 grudnia 1944 - 4 marca 1945)[5]
- mjr Marceli Domaredzki (4 marca – 28 listopada 1945, od 25 IV 1945 ppłk)[5]
- ppłk Tadeusz Pawełczak (28 listopada – 20 grudnia 1945)[5]
- ppłk Franciszek Szeliga (20 grudnia 1945 – 6 kwietnia 1947)[5]
- mjr Konstanty Tarwid (6 kwietnia 1947)[5]
Zastępcy dowódcy ds. polityczno-wychowawczych[6]
- chor. Karol Rajfur (4 września – 3 grudnia 1944)
- por. Szymon Jolles (21 stycznia – 8 czerwca 1945)
- kpt. Józef Szałapata (8 czerwca 1945)
Zastępcy dowódcy ds. liniowych[6]
- mjr Iwan Oczeretienko (28 kwietnia 1944 – 24 marca 1945)
- mjr Iwan Dołgow (24 marca 1945 – grudnia 1945)
- Szefowie sztabu[6]
- mjr Aleksander Ostapienko (8 sierpnia 1944 – 4 maja 1945)
- kpt. Mikołaj Zajcew (4 maja – 26 maja 1945)
- mjr Lew Rostow-Rudin (26 maja – 15 sierpnia 1945)
- kpt. Anatol Pokłoński (15 sierpnia – 15 października 1945)
- ppłk Mieczysław Sanak (15 października 1945 – 18 marca 1947)
- mjr Fryderyk Ombach (18 marca 1947)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[7]
- ppor. Stanisław Dzida
- ppor. Szymon Jolles
- ppor. Edmund Łopuski
- chor. Konstanty Szamotko
- ppor. Zygmunt Wieczorek
Skład etatowy
- dowództwo i sztab
- 3 bataliony piechoty
- kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
- baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
- plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii
Razem:
żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców – 1765).
Sprzęt:
162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm
Działania bojowe
Od chwili sformowania do zakończenia wojny pułk walczył w składzie 6 Dywizji Piechoty. W czasie operacji warszawskiej sforsował Wisłę pod Wilanowem i wyzwolił południową część miasta. Najcięższe walki stoczył na Wale Pomorskim pod Nadarzycami i Wielbokami. W ofensywie marcowej 1945 r. przełamał niemieckie umocnienia na tzw. Smolnych Górach k. Wierzchowa. W Kołobrzegu opanował przedmieście złotowskie, koszary, wyspę oraz rejon portu. Po sforsowaniu Odry zdobył m.in. wieś Herenwiese. Walczył nad Kanałem Hohenzollernów i 3 maja 1945 r. jako pierwszy z pułków Wojska Polskiego osiągnął Łabę[8][9].
Okres powojenny
6 maja dywizja przekazała swoje odcinki obrony oddziałom radzieckim. 9 maja pułk przegrupował się do m. Wensickendorf, gdzie dotarła wiadomość o zakończeniu wojny[10]. 18 czerwca zgodnie z rozkazem dowódcy dywizji pułk do ochrony granicy rozmieścił na zachodnim brzegu Nysy Łużyckiej dwa bataliony i rozwinął sieć plutonowych posterunków granicznych na odcinku od Görlitz do Lodenau[11], a następnie przegrupował się na granicę polsko-czechosłowacką[12]. 15 lipca pułk pełnił służbę graniczną na odcinku Cieszyn, Złatna[13]. Sztab pułku i pododdziały specjalne rozmieszczone były w rejonie Cienciny. 1 października 14 pp na odcinku granicy między miejscowością Myto, a Złatna obsadzał 7 strażnic w miejscowościach: Zwardoń, Magura, Młoda Góra, Soblówka, Glinka i Cienków. Pułk w okresie lipiec-grudzień 1945 działał przeciwko ugrupowaniom zbrojnym na terenie województwa katowickiego i krakowskiego, gdzie uczestniczył w likwidacji oddziałów UPA: „Smyrnego”, „Karność”, „Okrzei”[14]
Przekształcenia
14 pułk piechoty → 14 pułk zmechanizowany → 14 Ośrodek Materiałowo - Techniczny → 14 pułk zmechanizowany → 14 Brygada Pancerna → 14 Brygada Obrony Terytorialnej → 14 batalion Obrony Terytorialnej → 14 batalion zmechanizowany
Przypisy
- ↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.03.1946
- ↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
- ↑ a b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 427.
- ↑ Rozkaz Nr 225 ND WP z 29 września 1945 r.
- ↑ a b c d e f g Stachula 1981 ↓, s. 296.
- ↑ a b c Stachula 1981 ↓, s. 297.
- ↑ Zbiorowa 1958 ↓, s. 355.
- ↑ Komornicki 1965 ↓, s. 193.
- ↑ Tomasz Honkisz. Kronika. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 1i2/1985. s. 546.
- ↑ Stachula 1981 ↓, s. 248.
- ↑ Stachula 1981 ↓, s. 250.
- ↑ Stachula 1981 ↓, s. 251.
- ↑ Stachula 1981 ↓, s. 253.
- ↑ Stachula 1981 ↓, s. 265.
Bibliografia
- Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
- Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
- Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
- Adolf Stachula: Szósta pomorska: Z dziejów Szóstej Pomorskiej Dywizji Piechoty 1944-1948. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny im. Wandy Wasilewskiej, 1981. ISBN 83-11-06602-7.
- Zbiorowa: 14 pułk piechoty dotarł do Łaby. Wspomnienia uczestników walk.. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1958.
- p
- d
- e
Korpusy |
|
---|---|
Dywizje (DP) | |
Brygady | |
Pułki (pp) | |
Bataliony | |
Broń strzelecka |
- Artyleria polska na froncie wschodnim
- Wojsko Polskie w ZSRR
- Polska broń pancerna na froncie wschodnim
- p
- d
- e
Rodowód |
|
---|---|
Instytucje centralne | |
Formacje | |
Struktura organizacyjna | |
Działania wojsk |
|
Stalinizm w wojsku | |
Szkolnictwo wojskowe |
- Agenturalny Wywiad Operacyjny
- Front Polski
- Oddział II SG WP
- oficer polityczny
- Wojskowa Centrala Handlowa
- „Żołnierz Wolności”
- Oznaki rozpoznawcze
- Barwy broni