BAE Systems Phoenix

BAE Systems Phoenix

Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	BAE Systems
Typ	UAV
Konstrukcja	kevlar, włókna szklane, kompozyty
Załoga	0
Historia
Data oblotu	1986
Wycofanie ze służby	31 marca 2008
Dane techniczne
Napęd	1 x silnik dwusuwowy Weslake Aero Engines WAE 342
Moc	19 kW
Wymiary
Rozpiętość	5,6 m
Masa
Własna	175 kg
Użyteczna	50 kg
Osiągi
Prędkość maks.	155 km/h
Pułap	2800 m
Promień działania	50 km
Długotrwałość lotu	5 h
Dane operacyjne
Użytkownicy
Wielka Brytania
Multimedia w Wikimedia Commons

BAE Systems Phoenix – taktyczny, bezzałogowy aparat latający (UAV – Unmanned Aerial Vehicle), przeznaczony do rozpoznawania celów dla artylerii, opracowany przez angielską firmę GEC Marconi (obecnie BAE Systems) na zlecenie brytyjskiego ministerstwa obrony na początku lat 80. XX wieku.

Historia

Doświadczenia Brytyjskiej Armii w używaniu bezzałogowych aparatów latających (nie wliczając w to bezzałogowych celów latających) sięgają roku 1964, kiedy to wprowadzono do służby w jednostce 94 Locating Regiment Royal Artillery amerykański aparat MQM-57 Falconer. W 1971 roku na wyposażenie brytyjskiej armii trafił Canadair CL-89. Aparat używany był podczas I wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku gdzie był na wyposażeniu brytyjskiego 32. regimentu artylerii ciężkiej. System nie pozwalał na przekazywanie zebranych danych w czasie rzeczywistym, co na dynamicznym polu walku stanowiło wadę. Zebrany materiał mógł dość szybko ulec dezaktualizacji czyniąc go bezwartościowym. Zdając sobie sprawę z sytuacji, na początku lat 80. XX wieku armia brytyjska ogłosiła zapotrzebowanie na bezzałogowy aparat latający będący elementem systemu BATES (Battlefield Artillery Targeting Engagement System) – nowego systemu lokalizacji i identyfikacji celów dla własnych jednostek artyleryjskich. Nowy system miał być zdolny do prowadzenia rozpoznania w dzień i w nocy oraz przekazywania zabranego materiału na żywo do systemu BATES. Głównym odbiorcą pozyskanych w ten sposób danych miały być jednostki wyposażone w wyrzutnie M270 MLRS, które miały się pojawić w brytyjskiej armii w połowie lat 80.. Szczegółowe wymagania techniczne, opublikowane pod sygnaturą GSR 3486, zakładały dodatkowo przekazywanie obrazu na żywo do stacji kontroli oraz zmiany celu misji w trakcie jej trwania. Odpowiedzią firmy GEC Marconi był bezpilotowy samolot Phoenix. Oblot prototypu miał miejsce w 1986 roku, jednak system został przyjęty na uzbrojenie armii brytyjskiej dopiero na wiosnę 1999 roku. Tak długi okres, jaki upłynął od pierwszego startu aż do wejścia na uzbrojenie, związany był z dużymi problemami technicznymi projektu, który nie spełniał oczekiwanych wymagań^[1].

Konstrukcja

Phoenix to dwubelkowy samolot z centralnie położonym kadłubem. Aparat zbudowany jest z kompozytów, kevlaru oraz włókien szklanych. Dwusuwowy silnik umieszczony jest w przedniej części kadłuba, napędzając drewniane, dwułopatowe śmigło ciągnące o stałym skoku. Pod kadłubem montowana jest gondola z aparaturą rozpoznawczą, w skład której wchodziła standardowa, stabilizowana dwuosiowo, głowica elektrooptyczna. BAE Systems TICM II (Thermal Imaging Common Module) kamera operująca w podczerwieni oraz kamera działająca w świetle dziennym. Phoenix startował z pneumatycznej lub hydraulicznej wyrzutni umieszczonej na samochodzie ciężarowym, lot wykonywany jest autonomicznie według wcześniej zaprogramowanej trasy z użyciem odbiornika GPS lub aparat może być sterowany ręcznie ze stanowiska kontroli umieszczonego na ziemi. Lądowanie następuje w wyznaczonej strefie przy użyciu spadochronu.

Służba

Pierwszą i jedyną jednostką, która wyposażona była w Phoenixy, był 32nd Regiment Royal Artillery. Aparat brał udział w operacjach prowadzonych w Kosowie w ramach międzynarodowych sił KFOR w 1999 roku gdzie odbył się jego debiut operacyjny oraz w operacji Iraqi Freedom podczas II wojny w Zatoce Perskiej. Podczas działań w Iraku utracono 23 Phoenixy a w trakcie misji w Kosowie - 13 z 27 wysłanych. Łącznie wyprodukowano 198 aparatów. Z powodu dużej zawodności, problemów występujących podczas eksploatacji, problemów logistycznych (wyrzutnia nie może być transportowana samolotami C-130 ani podwieszana pod śmigłowce Chinook, z powodu swoich rozmiarów i ciężaru), rozpoczęto starania o pozyskanie nowego aparatu bezpilotowego w ramach programu Watchkeeper, następcą Phoenixa został Watchkeeper WK450, będący zmodyfikowanym według brytyjskich wymagań bezzałogowym samolotem Elbit Hermes 450^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Abraszek. Watchkeeper-BSL dla wojsk lądowych Wielkiej Brytanii. „Nowa Technika Wojskowa”. 2, s. 70-72, 2009. ISSN 1230-1655. 
• Igor Witkowski. Zachodnie bezzałogowe statki powietrzne cz. II. „Nowa Technika Wojskowa”. 6, s. 16-19, 1993. ISSN 1230-1655.