Choroby przenoszone drogą płciową

Zakażenia przenoszone głównie drogą płciową
ilustracja
Specjalizacja

choroby zakaźne

Objawy

upławy, wrzody na genitaliach lub wokół nich, ból w okolicy miednicy

Powikłania

niepłodność

Zapobieganie

szczepienia, bezpieczny seks, abstynencja

Choroby przenoszone drogą płciową (ang. sexually transmitted diseases, STD, sexually transmitted infections, STI), in. choroby weneryczne (łac. morbus venereus) – grupa chorób zakaźnych i pasożytniczych, które przenoszone są w drodze kontaktu płciowego, zwłaszcza podczas stosunku waginalnego, seksu analnego i seksu oralnego[1]. Z tego rodzaju chorobami wiąże się zazwyczaj wstyd, poczucie winy i stygmatyzacja[2][3].

Niejednokrotnie infekcje przenoszone drogą płciową początkowo nie wywołują objawów[2]. Skutkuje to większym ryzykiem przeniesienia choroby na innych[4][5]. Objawami choroby mogą być: wydzielina z pochwy, wydzielina z prącia(inne języki), owrzodzenia na lub wokół narządów płciowych oraz bóle w okolicy miednicy[2].

Klasyfikacja

Ponad 30 różnych bakterii, wirusów i pasożytów może być przenoszonych poprzez aktywność seksualną. Niektóre z chorób przenoszonych drogą płciową[6]:

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: (A50–A64) Nie obejmuje: choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności [HIV] (B20–B24)

nieswoiste i nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (N34.1) choroba Reitera (M02.3)

ICD-10: A50 Kiła wrodzona
ICD-10: A50.0 Kiła wrodzona wczesna objawowa
ICD-10: A50.1 Kiła wrodzona wczesna utajona
ICD-10: A51 Kiła wczesna
ICD-10: A51.0 Kiła pierwotna narządów płciowych
ICD-10: A51.1 Kiła pierwotna odbytu
ICD-10: A52 Kiła późna
ICD-10: A53 Inne postacie kiły i kiła nieokreślona
ICD-10: A54 Rzeżączka
ICD-10: A55 Ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydia
ICD-10: A56 Inne choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez Chlamydia
ICD-10: A57 Wrzód weneryczny
ICD-10: A58 Ziarniniak pachwinowy
ICD-10: A59 Rzęsistkowica
ICD-10: A60 Opryszczkowe [herpes simplex] zakażenie okolicy anogenitalnej
ICD-10: A63 Inne choroby przenoszone głównie drogą płciową, niesklasyfikowane gdzie indziej
ICD-10: A64 Choroby przenoszone drogą płciową, nieokreślone

Epidemiologia

Najczęstszą chorobą przenoszoną drogą płciową jest zakażenie wywołane przez bakterię Chlamydia trachomatis[23]. Szacuje się, że każdego roku około 357 milionów z nowych zakażeń to jedna z czterech chorób przenoszonych drogą płciową: chlamydia, rzeżączka, kiła lub trychomoneza (rzęsistkowica)[2]. Szacuje się, że ponad 500 milionów osób cierpi na zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki zwykłej (HSV), a ponad 290 milionów kobiet jest zakażonych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). W Stanach Zjednoczonych co roku prawie 20 milionów ludzi zaraża się chorobą przenoszoną drogą płciową. Zakażenia te dotykają kobiety i mężczyzn niezależnie od ich pochodzenia i poziomu ekonomicznego. Ale prawie połowa wszystkich nowych zakażeń występuje wśród młodych ludzi w wieku od 15 do 24 lat[24]. Badanie CDC z 2008 r. wykazało, że 25–40% amerykańskich nastoletnich dziewcząt ma chorobę przenoszoną drogą płciową[25][26].

Ponad 400 000 zakażeń przenoszonych drogą płciową odnotowano w Anglii w 2017 r., mniej więcej tak samo jak w 2016 r., przy czym odnotowano ponad 20% wzrost potwierdzonych przypadków rzeżączki i kiły. Od 2008 r. liczba przypadków kiły wzrosła o 148%, z 2874 do 7137, głównie wśród mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami. Odsetek pierwszych przypadków brodawek płciowych w 2017 r. wśród dziewcząt w wieku 15–17 lat wynosił zaledwie 441, czyli o 90% mniej niż w 2009 r. – przypisywano to narodowemu programowi szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego[27].

AIDS jest jedną z głównych przyczyn zgonów w dzisiejszej Afryce Subsaharyjskiej[28]. HIV/AIDS przenoszone jest przede wszystkim poprzez niezabezpieczone stosunki seksualne. Ponad 1,1 mln osób żyje z HIV/AIDS w Stanach Zjednoczonych[29] i ma to nieproporcjonalnie duży wpływ na Afroamerykanów[30]. Zapalenie wątroby typu B jest również uważane za chorobę przenoszoną drogą płciową, ponieważ może się rozprzestrzeniać poprzez kontakt seksualny[31]. Najwyższe wskaźniki występują w Azji i Afryce, a niższe w obu Amerykach i Europie[32]. Zgodnie z raportem WHO z 2012 roku około dwóch miliardów ludzi na całym świecie zostało zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu B[33]. W 2018 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stwierdziła, że około 257 milionów ludzi żyje z zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B (zdefiniowanym jako dodatni antygen powierzchniowy zapalenia wątroby typu B)[34].

Profilaktyka

 Główny artykuł: Bezpieczny seks.

Najskuteczniejszą metodą ochrony przed zakażeniem jest unikanie kontaktów z częściami ciała lub płynami, poprzez które może dojść do zakażenia. Nie wszystkie formy kontaktu seksualnego muszą ten kontakt zakładać. Zapobieganie wiąże się z przecięciem dróg szerzenia, poprzez używanie zabezpieczeń mechanicznych takich jak prezerwatywa czy maseczka oralna (które nie zawsze zapobiegają zakażeniu, szczególnie jeśli dojdzie do ich uszkodzenia w trakcie stosunku seksualnego)[35].

Zmniejszenie prawdopodobieństwa zakażenia można osiągnąć poprzez ograniczenie kontaktów seksualnych do określonej liczby stałych wzajemnych partnerów i/lub partnerek, którzy przeszli odpowiednie testy wykrywające nosicielstwo chorób przenoszonych drogą płciową przed wchodzeniem z nimi w kontakty seksualne; a przy innych kontaktach używając zabezpieczeń[36][37]. Choroby weneryczne można wykryć za pomocą badania krwi oraz badania materiału pobranego z szyjki macicy lub pochwy, a u mężczyzn z cewki moczowej[38].

Formą zapobiegania jest także leczenie chorych. Leczenie to zwykle terapia farmaceutyczna, zależna od patogenu. Zwykle leczeniem zajmują się dermatolodzy. Bardziej szczegółową specjalnością medyczną zajmującą się tymi chorobami jest wenerologia.

Zgony z powodu chorób przenoszonych drogą płciową (z wyłączeniem HIV) w 2012 r. przypadające na każde milion osób:

     0-0

     1-1

     2-3

     4-9

     10-18

     19-31

     32-55

     56-139

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Sexually transmitted infections [online], Womens Health, 22 lutego 2017 [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  2. ↑ a b c d Sexually transmitted infections (STIs) [online], www.who.int [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  3. ↑ WHO – Sexually transmitted infections (STIs) [online], web.archive.org, 25 listopada 2014 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-25] .
  4. ↑ Ken S.K.S. Rosenthal Ken S.K.S., Michael A.M.A. Pfaller Michael A.M.A., Medical microbiology, 7th edition, Philadelphia: Elsevier/Saunders, 2013, ISBN 978-0-323-08692-9, OCLC 778040143 [dostęp 2019-05-20] .
  5. ↑ Richard V.R.V. Goering Richard V.R.V., Cedric A.C.A. Mims Cedric A.C.A., Mims’ medical microbiology., wyd. 5th ed., [Philadelphia?]: Elsevier/Saunders, 2013, ISBN 978-0-7020-5029-9, OCLC 815507840 [dostęp 2019-05-20] .
  6. ↑ Stanisław BolesławS.B. Bartkowski Stanisław BolesławS.B., CelinaC. Brykczyńska CelinaC., Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych. Rewizja dziesiąta ICD-10. T. 1, Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, 1994, ISBN 83-85688-04-8, OCLC 749860446 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-09] .
  7. ↑ a b SalvatoreS. Siracusano SalvatoreS., TommasoT. Silvestri TommasoT., DanielaD. Casotto DanielaD., Sexually transmitted diseases: epidemiological and clinical aspects in adults, „Urologia”, 81 (4), 2014, s. 200–208, DOI: 10.5301/uro.5000101, ISSN 1724-6075, PMID: 25532465 [dostęp 2018-04-26] .
  8. ↑ a b WolfgangW. Fuchs WolfgangW., Norbert H.N.H. Brockmeyer Norbert H.N.H., Sexually transmitted infections, „Journal der Deutschen Dermatologischen Gesellschaft = Journal of the German Society of Dermatology: JDDG”, 12 (6), 2014, s. 451–463, DOI: 10.1111/ddg.12310, ISSN 1610-0387, PMID: 24889293 [dostęp 2018-04-26] .
  9. ↑ D.M.D.M. Buntin D.M.D.M. i inni, Sexually transmitted diseases: bacterial infections. Committee on Sexually Transmitted Diseases of the American Academy of Dermatology, „Journal of the American Academy of Dermatology”, 25 (2 Pt 1), 1991, s. 287–299, ISSN 0190-9622, PMID: 1918468 [dostęp 2018-04-26] .
  10. ↑ U. Marcus, P. Zucs, V. Bremer, O. Hamouda i inni. Shigellosis – a re-emerging sexually transmitted infection: outbreak in men having sex with men in Berlin. „Int J STD AIDS”, s. 533–537, Aug 2004. DOI: 10.1258/0956462041558221. PMID: 15307964. 
  11. ↑ G.M.G.M. Daley G.M.G.M. i inni, Mycoplasma genitalium: a review, „International journal of STD & AIDS”, 25 (7), 2014, s. 475–487, DOI: 10.1177/0956462413515196, ISSN 1758-1052, PMID: 24517928 [dostęp 2018-04-26] .
  12. ↑ a b RadhouaneR. Gdoura RadhouaneR. i inni, Ureaplasma urealyticum, Ureaplasma parvum, Mycoplasma hominis and Mycoplasma genitalium infections and semen quality of infertile men, „BMC Infectious Diseases”, 7 (1), 2007, s. 129, DOI: 10.1186/1471-2334-7-129, ISSN 1471-2334, PMID: 17988404, PMCID: PMC2194714 [dostęp 2019-10-19] .
  13. ↑ Shin-IchiS.I. Maeda Shin-IchiS.I. i inni, Detection of Mycoplasma genitalium, Mycoplasma hominis, Ureaplasma parvum (biovar 1) and Ureaplasma urealyticum (biovar 2) in patients with non-gonococcal urethritis using polymerase chain reaction-microtiter plate hybridization, „International Journal of Urology”, 11 (9), 2004, s. 750–754, DOI: 10.1111/j.1442-2042.2004.00887.x, ISSN 1442-2042 [dostęp 2019-10-19]  (ang.).
  14. ↑ Cornelis A.C.A. Rietmeijer Cornelis A.C.A. i inni, Incidence and Repeat Infection Rates of Chlamydia trachomatis Among Male and Female Patients in an STD Clinic: Implications for Screening and Rescreening, „Sexually Transmitted Diseases”, 29 (2), luty 2002, s. 65, ISSN 0148-5717 [dostęp 2019-10-19]  (ang.).
  15. ↑ R.M.R.M. Hanson R.M.R.M., Sexually transmitted diseases and the sexually abused child, „Current Opinion in Pediatrics”, 5 (1), 1993, s. 41–49, ISSN 1040-8703, PMID: 8397042 [dostęp 2018-04-26] .
  16. ↑ StuartS. Flanagan StuartS., Hepatitis A update: Prevention, treatment and those at high risk, „Independent Nurse”, 2017 (16), 2017, s. 28–30, DOI: 10.12968/indn.2017.16.28, ISSN 1747-9800 [dostęp 2023-08-18]  (ang.).
  17. ↑ R.R.R.R. Willcox R.R.R.R., Sexual behaviour and sexually transmitted disease patterns in male homosexuals., „Sexually Transmitted Infections”, 57 (3), 1981, s. 167–169, DOI: 10.1136/sti.57.3.167, ISSN 1368-4973, PMID: 6894558, PMCID: PMC1045908 [dostęp 2023-08-18]  (ang.).
  18. ↑ RajivR. Saini RajivR., SantoshS. Saini SantoshS., SugandhaS. Sharma SugandhaS., Oral sex, oral health and orogenital infections, „Journal of Global Infectious Diseases”, 2 (1), 2010, s. 57, DOI: 10.4103/0974-777X.59252, ISSN 0974-777X, PMID: 20300419, PMCID: PMC2840968 [dostęp 2023-08-18]  (ang.).
  19. ↑ Kira L.K.L. Newman Kira L.K.L. i inni, Response to Mansoor et al: ‘epidemiology of inflammatory bowel disease in men with high-risk homosexual activity’, „Gut”, 2022, DOI: 10.1136/gutjnl-2022-328802, ISSN 0017-5749, PMID: 36229171, PMCID: PMC10104590 [dostęp 2023-08-18]  (ang.).
  20. ↑ AlexA. Kilner AlexA. i inni, Age pattern of sexual activities with the most recent partner among men who have sex with men in Melbourne, Australia: a cross-sectional study, „BMJ Sexual & Reproductive Health”, 47 (3), 2021, e4–e4, DOI: 10.1136/bmjsrh-2020-200720, ISSN 2515-1991, PMID: 32868336 [dostęp 2023-08-18]  (ang.).
  21. ↑ ArthurA. Paiva ArthurA., JorgeJ. Casseb JorgeJ., Sexual transmission of human T-cell lymphotropic virus type 1, „Revista Da Sociedade Brasileira De Medicina Tropical”, 47 (3), 2014, s. 265–274, ISSN 1678-9849, PMID: 25075475 [dostęp 2018-04-26] .
  22. ↑ Fabíola Suris daF.S. Silveira Fabíola Suris daF.S., Renan RangelR.R. Bonamigo Renan RangelR.R., Sexually Transmitted Diseases: from HPV to HTLV – clinical profile and associated factors, „Anais Brasileiros de Dermatologia”, 90 (6), 2015, s. 915–918, DOI: 10.1590/abd1806-4841.20153663, ISSN 0365-0596, PMID: 26734881, PMCID: PMC4689088 [dostęp 2018-04-26] .
  23. ↑ C Chiaradonna. The Chlamydia cascade: enhanced STD prevention strategies for adolescents. „Journal of pediatric and adolescent gynecology”. 5 (21), s. 233–241, październik 2008. DOI: 10.1016/j.jpag.2007.10.005. PMID: 18794017. 
  24. ↑ Catherine LindseyC.L. Satterwhite Catherine LindseyC.L. i inni, Sexually Transmitted Infections Among US Women and Men: Prevalence and Incidence Estimates, 2008, „Sexually Transmitted Diseases”, 40 (3), 2013, s. 187–193, DOI: 10.1097/OLQ.0b013e318286bb53, ISSN 0148-5717 [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  25. ↑ Lawrence K.L.K. Altman Lawrence K.L.K., Sex Infections Found in Quarter of Teenage Girls, „The New York Times”, 12 marca 2008, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  26. ↑ CDC study says at least 1 in 4 teen girls has a sexually transmitted disease; HPV most common [online], NewsOK.com, 11 marca 2008 [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  27. ↑ The Pharmaceutical Journal6 JUN 2018, Over 400,000 sexually transmitted infections reported in England in 2017, PHE report reveals [online], Pharmaceutical Journal [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-10]  (ang.).
  28. ↑ AIDS epidemic update [online], UNAIDS, WHO, 27 maja 2008 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-27] .
  29. ↑ HIV in the United States and Dependent Areas – Statistics Overview [online], www.cdc.gov, 9 maja 2019 [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  30. ↑ Dr RobertD.R. Fullilove Dr RobertD.R., AIDS In Black America: A Public Health Crisis [online], NPR.org [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  31. ↑ Sexually Transmitted Disease Facts for Hepatitis B – Minnesota Dept. of Health [online], web.archive.org, 23 maja 2010 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2010-05-23] .
  32. ↑ Hepatitis B [online], web.archive.org, 15 marca 2010 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2010-03-15] .
  33. ↑ WHO – World Hepatitis Day, 28 July [online], web.archive.org, 23 października 2012 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-23] .
  34. ↑ Hepatitis B [online], www.who.int [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  35. ↑ Choroby przenoszone drogą płciową, [w:] JoannaJ. Puzewicz-Barska JoannaJ. i inni, Nasze ciała, nasze życie. Książka napisana przez kobiety dla kobiet, Gdańsk: Stowarzyszenie Współpracy Kobiet News – Polska, 2004, s. 344–346, ISBN 83-920417-0-4, OCLC 749779357 [dostęp 2019-05-20] .
  36. ↑ Choroba weneryczna – co warto o niej wiedzieć? [online], medonet.pl [dostęp 2019-05-20] .
  37. ↑ Prevention – STD Information from CDC [online], www.cdc.gov, 16 stycznia 2019 [dostęp 2019-05-20]  (ang.).
  38. ↑ Badania profilaktyczne w kierunku wykrywania chorób wenerycznych [online], Małopolska Dba o Zdrowie [dostęp 2019-05-20] .

Linki zewnętrzne

  • Samuel Peterson: STD Guide. STD+, 2018-12-08. [dostęp 2019-05-20]. (ang.).
  • Choroby weneryczne – rozwiąż intymny problem. [dostęp 2019-05-20]. (pol.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (Wrota zakażenia):
  • LCCN: sh85142634
  • BnF: 11938290r
  • BNCF: 25019
  • NKC: ph137725
  • BNE: XX525801
  • J9U: 987007536557805171
Encyklopedia internetowa:
  • Britannica: science/sexually-transmitted-disease
  • Universalis: maladies-sexuellement-transmissibles
  • БРЭ: 2015561, 1907112
  • ЕСУ: 33437
  • Uppslagsverket Finland ID: Koenssjukdomar