Fryderyk Tadanier

Fryderyk Tadanier

Data i miejsce urodzenia	18 stycznia 1892 Kamionka Strumiłowa
Data i miejsce śmierci	1 listopada 1960 Kraków
Narodowość	polska
Alma Mater	Politechnika Lwowska
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	modernizm
Ważne dzieła
Dom Czynszowy Będzikiewicza Kamienice Fabryki Ćmielów w Krakowie Budynek Komunalnej Kasy Oszczędnościowej w Krakowie
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Fryderyk Tadanier (ur. 18 stycznia 1892 w Kamionce Strumiłowej^[1], zm. 1 listopada 1960 w Krakowie^[1]) – polski architekt, przedstawiciel modernizmu z elementami ekspresjonizmu^[2].

Życiorys

Był synem Abrahama Isaaka i Pepi Mager^[1]. Uczył się w Wyższej Szkole Realnej we Lwowie^[1]. Następnie podjął studia na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej^[3]. Ukończył je w 1915^[1]. Praktykował u Jana Lewickiego^[1]. Po wojnie został Generalnym Inspektorem Odbudowy Ministerstwa Robót Publicznych; pełnił tę funkcję do 1922^[1].

Związany był od początku lat 20. XX wieku z Krakowem^[1]. W tym okresie zaprojektował szereg budynków mieszkaniowych i użyteczności publicznej. Współpracował m.in. z Adolfem Szyszko-Bohuszem i Wacławem Krzyżanowskim^[1]. Kierował odbudową infrastruktury po katastrofie w Witkowicach^[1]. W 1927 uzyskał krakowską licencję koncesjonowanego budowniczego^[1]. Po otrzymaniu licencji otworzył własne przedsiębiorstwo architektoniczne^[1]. W latach 30. pracował również jako rzeczoznawca budowlany w Wieliczce i Krakowie^[1]. Wykładał w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych i Przemysłu Artystycznego w latach 1935-1939^[1]. Należał do rady redakcyjnej czasopisma „Architekt”^[1]. Był członkiem ZAWK/SARP^[1].

W czasie II wojny światowej ukrywał się poza Krakowem^[2]. W styczniu 1945 wrócił do miasta^[1]. W latach 1945-1948 prowadził biuro projektowe, jednocześnie pracował w Biurze Budowlanym ZUS^[1]. Od 1949 był naczelnym inżynierem Centralnego Biura Projektów Architektonicznych i Budowlanych, późniejszego Miastoprojektu, a od 1952 do 1959 pracował jako zastępca dyrektora Tadeusza Ptaszyckiego^[1][4]. Pracował w tym przedsiębiorstwie do śmierci. Od 1953 wykładał na krakowskiej ASP^[1]. Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera CD-płd.-4)^[5].

Odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi^[1]
• Medal 10-lecia Odzyskanej Niepodległości^[1]

Dzieła

Wybrane realizacje^[3][4][2]:

• budynki poczty w Częstochowie (razem z Adolfem Szyszko-Bohuszem), Będzinie i Krynicy-Zdroju,
• dom czynszowy Będzikiewicza na rogu pl. Inwalidów 7-8 i al. Słowackiego 2, 1930-31
• budynek Komunalnej Kasy Oszczędności (zwany przed wojną „krakowskim drapaczem chmur”) przy placu Szczepańskim 5, 1936 (razem z Stefanem Strojkiem)
• budynek Wydziału Powiatowego na rogu al. Słowackiego 18a i ul. Łobzowskiej 44, 1935-36, (razem ze Stefanem Strojkiem),
• przebudowa Poczty Głównej przy ul. Wielopole 2, 1930-31,
• dom społeczny Wojewódzkiego Związku Międzykomunalnego Opieki Społecznej przy ulicy Praskiej, 1935-37,
• Osiedle Robotnicze na Dębnikach przy ul. Praskiej, 1935-39 (wg B. Zbroi pełnił tam jedynie obowiązki kierownika budowy, a projektantem był Stefan Piwowarczyk^[3]),
• Kamienica Fabryki Ćmielów w Krakowie przy ul. Biskupiej 11 i ul. Sereno Fenn’a 2, 1937-1938,
• dom czynszowy przy ul. św. Marka 8 (Kamienica Pod Pszczółkami),
• przebudowa Teatru Bagatela, 1938,
• Fabryka Porcelany Boguchwała (obecnie Zakłady Porcelany Elektrotechnicznej „ZAPEL” w Boguchwale), 1938-1939^[6],
• Kamienica Fabryki Ćmielów przy placu Matejki 2, 1938-1940,
• budynek poczty dworcowej, 1947
• budynek Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy ul. Pędzichów 27, 1947-48.

• 
  Kraków pl. Inwalidów 7-8
  Kamienica Będzikiewicza, 1931
• 
  Kraków pl. Szczepański 5
  Kamienica czynszowa KKOPK, 1932 (wspólnie ze Stefanem Strojkiem)
• 
  Kraków al. Słowackiego 18a-20
  Starostwo powiatowe, 1935 (wspólnie ze Stefanem Strojkiem)
• 
  Kraków ul. św. Marka 8
  Kamienica Pod Pszczółkami, 1937
• 
  Kraków pl. Matejki 2
  Kamienica, 1938

 Z tym tematem związana jest kategoria: Budynki projektu Fryderyka Tadaniera.

Przypisy