Józef Synoś

Józef Synoś
Ilustracja
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

11 marca 1893
Borek Nowy

Data i miejsce śmierci

1940
Charków

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

5 pułk szkolny Dywizji Instrukcyjnej
47 Pułk Piechoty
1 Pułk Lotniczy
6 Pułk Strzelców Podhalańskich
77 Pułk Piechoty,
Centralna Szkoła Podoficerów Korpusu Ochrony Pogranicza,
73 Pułk Piechoty
81 Pułk Strzelców Grodzieńskich
2 Okręgowy Urząd WFiPW

Stanowiska

dowódca kompanii
dowódca batalionu piechoty
zastępca dowódcy pułku
zastępca kierownika urzędu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Synoś (ur. 11 marca 1893 w Borku Nowym, pow. rzeszowski, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Andrzeja i Apolonii z [1][2]. Absolwent szkoły powszechnej i gimnazjum z maturą (1913) w Błażowej[1]. W 1914 roku wcielony do armii austriackiej. W 1917 roku dostał się włoskiej niewoli[1]. W 1918 roku wstąpił do Armii Polskiej we Włoszech, skąd przeniósł się do Francji[1], do Armii gen. Hallera jako podporucznik. W kwietniu 1919 wraz 5 pułkiem szkolnym wrócił do Polski, został przeniesiony do 47 pułku Strzelców Kresowych[1]. Objął dowództwo kompanii. Awansował na porucznika. Wraz z pułkiem odbył kampanię wojny 1920 roku. Dowodził kompanią i batalionem. 19 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii generała Hallera[3].

Ukończył Oficerską Szkołę Obserwatorów Lotnictwa, dostał przydział jako obserwator do 1 pułku lotniczego w Warszawie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 63. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych, a jego oddziałem macierzystym był nadal 1 pułk lotniczy[4]. Następnie został przeniesiony do korpusu oficerów piechoty i przydzielony do 6 pułku strzelców podhalańskich w Stryju[5]. W 1924 roku jako oficer 6 pułku strzelców podhalańskich pozostawał na etacie przejściowym – kursie dla młodszych oficerów piechoty[6]. 18 lutego 1928 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 47. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. W 1928 roku pełnił służbę w 77 pułku piechoty w Lidzie na stanowisku komendanta obwodu Przysposobienia Wojskowego[8]. W tym samym roku został opublikowany Zarys historji wojennej 6-go Pułku Strzelców Podhalańskich jego autorstwa. 6 lipca 1929 roku został przesunięty na stanowisko dowódcy batalionu, a na stanowisku obwodowego komendanta PW zastąpił go major Czesław Krzowski[9].

31 marca 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko zastępcy dowódcy Batalionu Szkolnego KOP w Osowcu, który w tym samym czasie został przeformowany w Centralną Szkołę Podoficerów KOP[10]. 28 czerwca 1933 roku został przeniesiony do 73 pułku piechoty w Katowicach na stanowisko dowódcy batalionu[11][12]. Na stopień podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku i 21. lokatą w korpusie oficerów piechoty[13]. W 1936 roku został przeniesiony do 81 pułku strzelców grodzieńskich w Grodnie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[2]. W 1939 roku był zastępcą podpułkownika Władysława Ciepielowskiego, kierownika 2 Okręgowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Lublinie[14].

W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach (wykaz, poz. 2922)[15]. Od 17 czerwca 2000 roku spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[16]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Kolekcja VM ↓, s. 4.
  2. ↑ a b Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 526.
  3. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 32 z 25 sierpnia 1920 roku, s. 788.
  4. ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 246.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 391, 414.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 336, 358.
  7. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 lutego 1928 roku, s. 45.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 91, 182.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 210-211.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 117.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 144.
  12. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 21.
  13. ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 338.
  14. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 513.
  15. ↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 280.
  16. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  17. ↑ Synoś 1928 ↓, s. 29.
  18. ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96 „za zasługi w służbie wojskowej”.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
  • Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
  • Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
  • Józef Synoś: Zarys historii wojennej 6-go Pułku Strzelców Podhalańskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
  • Synoś Józef. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.61-5144 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-03].
  • Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.

Linki zewnętrzne

  • Józef Synoś: Zarys historji wojennej 6-go Pułku Strzelców Podhalańskich (1928) w bibliotece Polona
  • ISNI: 0000000370536436
  • VIAF: 249823581
  • PLWABN: 9810582708005606
  • NUKAT: n00055074