Jerzy Moszyński

Ten artykuł od 2018-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jerzy Moszyński
Jerzy Moszyński, między 1870 i 1879
herb szlachecki Nałęcz
Rodzina	Moszyńscy herbu Nałęcz
Data i miejsce urodzenia	24 kwietnia 1847 Kraków, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	24 stycznia 1924 Wola Filipowska, II Rzeczpospolita
Ojciec	Piotr Moszyński h. Nałęcz
Matka	Anna Malinowska h. Ślepowron

Jerzy Moszyński herbu Nałęcz^[1] (ur. 24 kwietnia 1847 w Krakowie, zm. 24 stycznia 1924 w Woli Filipowskiej) – polski publicysta, konserwatysta, ziemianin, polityk i wydawca.

Życiorys

Urodził się 24 kwietnia 1847 w rodzinie Piotra Moszyńskiego herbu Nałęcz (1800–1879) i jego drugiej żony Anny Malinowskiej herbu Ślepowron (1820–1889)^[1]. Ukończył Gimnazjum św. Anny w Krakowie^[2]. W latach 1865–1869 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzupełniając studia w Wiedniu. W kwietniu 1871 uzyskał tytuł doktora nauk prawnych na UJ. Gospodarował w majątku Łoniów odziedziczonym po ojcu, liczącym 2000 morgów (1150 ha). W swoim majątku zakładał kasy spółdzielcze. W 1897 wydał broszurę O sprawie kredytu włościańskiego. Równocześnie był przeciwnikiem podziału gospodarstw, wszelkiej samodzielnej aktywności chłopów i powszechnej oświaty szkolnej. W 1875 roku na 1 rok wstąpił do wojska austriackiego jako porucznik ułanów chcąc zamanifestować swoją całkowitą lojalność wobec cesarza wobec kryzysu bałkańskiego. W 1879 ubiegał się o miejsce w wyborach do Rady Państwa skutecznie zablokowali jego kandydaturę Mikołaj Zyblikiewicz i Artur Potocki. W 1883 bezskutecznie kandydował także do Sejmu Krajowego Galicji. Poróżniony i skłócony z konserwatystami krakowskimi w 1905 planował założyć stronnictwo katolickie. W 1905 brał udział w powoływaniu do życia Stronnictwa Polityki Realnej, ale nie wszedł do władz Stronnictwa. Ogłosił szereg rozpraw polemicznych i listów w obronie zasad konserwatywno-klerykalnych, wydał 100 książek własnym nakładem. Nieco dłużej publikował w Głosie Narodu i Przeglądzie Katolickim. Był zwolennikiem absolutyzmu, zwalczał nacjonalizm, przypisywał ogromną rolę religii, żądał zwiększenia uprawnień kościoła katolickiego. Po 1914 publikował mniej, ale nadal w swoich publikacjach zwalczał demokrację, krytykował konstytucję i projekty reformy rolnej. W 1922 opublikował list otwarty do gen. Józefa Hallera nawołując go do zamachu stanu i zaprowadzenia rządów klerykalno-ziemiańskich. Uważany za dziwaka i maniaka, jednoosobowe stronnictwo podziwiany jednak za nieustępliwość przekonań.

W sierpniu 1923 sporządził testament w którym zapisał 15 000 książek z rodzinnej biblioteki dla KUL. 20 000 grafik nakazał sprzedać i pieniądze przekazać na cele dobroczynne. Zmarł w Woli Filipowskiej pod Krakowem, pochowany został na cmentarzu Rakowickim.

Życie prywatne

Starszy brat Jerzego Emanuel Ignacy (1843–1863) zginął w powstaniu styczniowym w bitwie pod Miechowem. Jerzy ożenił się w 1872 ze Stefanią Cielecką (1854–1912), z którą po kilku latach znalazł się w separacji. Z tego małżeństwa na świat przyszło troje dzieci. Syn Stefan (1873–1913), drugi z synów Stanisław (1875–1907) został księdzem, a córka Maria (1878–1930) nie wyszła za mąż, zmarła bezpotomnie. Wobec przedwczesnej śmierci obu synów, wykonawcą testamentu Jerzy Moszyński uczynił wnuka Emanuela (ur. 1902), który poległ w bitwie o Monte Cassino w 1944 i spoczywa na polskim cmentarzu wojennym.

Przypisy

↑ ^a ^b Marek Jerzy Minakowski: Jerzy Moszyński h. Nałęcz. [w:] Wielka Genealogia Minakowskiego [on-line]. sejm-wielki.pl, 2018-01-06. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
↑ Zob. Edward Webersfeld, Wspomnienia z ławy szkolnej, w: „Życie” , nr 2, i „Dziennik Polski”, 1895, nr 100–103 i 110.

Bibliografia

Wioletta Cabaj – Darowizna Jerzego Moszyńskiego dla biblioteki KUL. pan-ol.lublin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-29)].
Eligiusz Kozłowski „Jerzy Moszyński” hasło [w] „Polski Słownik Biograficzny” t. XXII zeszyt 92 wyd. Ossolineum 1977
Ilustrowana encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego (tom 6)
Piotr Biliński, Moszyńscy. Studium z dziejów łoniowskiej linii rodu w XIX wieku, Kraków 2006.