Jodła górska

Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2014-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Jodła górska
Ilustracja
Systematyka[1][2][3]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

sosnowce

Rodzina

sosnowate

Rodzaj

jodła

Gatunek

jodła górska

Nazwa systematyczna
Abies lasiocarpa (Hook.) Nutt.
N. Amer. Sylv. 3: 138 1849
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

najmniejszej troski
Multimedia w Wikimedia Commons
Szyszki i pędy

Jodła górska (Abies lasiocarpa) – gatunek zimozielonego drzewa z rodziny sosnowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, występuje w górach Yukonu, Kolumbii Brytyjskiej, zachodniej Alberty, południowo-wschodniej Alaski, Waszyngtonu, Oregonu, zachodniej Montany aż do północno-zachodniej Kalifornii. Rośnie w górach na wysokości od 300 do nawet 3500 m n.p.m. w klimacie chłodnym, z długimi, bogatymi w śnieg zimami i chłodniejszym latem suchym w pierwszej połowie i obfitującym w opady w drugiej jego części i jesienią (roczna suma opadów wynosi 635–889 mm, średnia roczna temperatura wynosi 1,7 °C). Preferuje ubogie gleby bielicowe oraz miejsca kamieniste (nie rośnie na glebach wapiennych). W miejscach występowania rośnie razem ze świerkiem Engelmanna (Picea engelmannii) i sosną ościstą (Pinus aristata). W Ameryce popularna jako drzewko na choinki świąteczne. W Polsce w uprawie znajduje się kilka odmian jodły górskiej np.: ‘Compacta’ – osiągającą do 3 m wysokości, ‘Argentea’ – do 6 m wysokości, o igłach wyjątkowo długich – do 4 cm, ‘Green Globe’ – kulisty pokrój do 1 m wysokości.

Morfologia

Igły jodły górskiej
Pokrój
Korona stożkowata, wąska, regularnie rozgałęziona. Dorasta do 20 m wysokości (wyjątkowo do 40 m). Pędy żółto-zielone lub żółto-brązowe, z drobnymi rowkami wokół nasady igieł. Kora Na młodych drzewach jasnoszara, gładka, w starszych egzemplarzach spękana i łuszcząca się dużymi płatami. Pączki małe, okrągłe lub owalne, pokryte bladymi pomarańczowo-brązowymi łuskami, pokryte żywicą.
Liście
Igły niebiesko-zielone do niebiesko-białawego, 2–3 cm długości, szerokości około 2 mm, na końcach nacięte lub całe, na spodniej stronie dwa białe paski, na młodych pędach rozłożone promieniście, na starszych w dolnej ich części grzebieniasto rozłożone, skierowane ku wierzchołkowi.
Szyszki
Siedzące, jajowate, podłużne lub cylindryczne, 6–12 cm długości, 4 cm szerokości, niedojrzałe niebiesko-fioletowe, dojrzałe ciemnobrązowo-fioletowe. Łuski nasienne w kształcie wachlarza lub w kształcie klina, 1-2,5 cm. Pierwsze szyszki pojawiają się na drzewach w wieku 50 lat.

Przypisy

  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26]  (ang.).
  2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28]  (ang.).
  3. M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3  (ang.).
  4. Abies lasiocarpa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species  (ang.).

Bibliografia

  • IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006.
  • Abies lasiocarpa (Hook.) Nutt.. [w:] The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-02-27].
  • J9U: 987007292970705171
  • SNL: fjelledelgran
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 1061728
  • EUNIS: 150637
  • Flora of North America: 233500008
  • GBIF: 2685313
  • identyfikator iNaturalist: 75241
  • IPNI: 1081948-2
  • ITIS: 181830
  • NCBI: 34340
  • identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2609926
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:1081948-2
  • Tela Botanica: 80593
  • identyfikator Tropicos: 24900140
  • USDA PLANTS: ABLA