Kryształ górski

Ten artykuł dotyczy minerału. Zobacz też: Kryształ górski – amerykański film.
Kryształ górski
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Inne nazwy

kryształ skalny

Skład chemiczny

dwutlenek krzemu (SiO
2
)

Twardość w skali Mohsa

7

Przełam

muszlowy, bardzo kruchy

Łupliwość

brak

Układ krystalograficzny

trygonalny, sześcioboczne słupki

Gęstość minerału

2,65 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

bezbarwny

Rysa

biała

Kryształ górski (gr. κρύσταλλος krystallos ‘lód’) – bezbarwna, przezroczysta odmiana kwarcu. Znane są kryształy górskie o masie wielu ton, lecz kamienie warte oszlifowania zdarzają się rzadko[1].

Właściwości

Nieskazitelna czystość, silny połysk sprawiły, że był utożsamiany z diamentem; stąd wiele nazw nieprawidłowych jak: diament alaskański, bohemiński, islandzki, herkimer, meksykański lub marmora. Jest minerałem nadzwyczaj odpornym na działanie kwasów i zasad. Roztwarza się jedynie w kwasie fluorowodorowym.

Niekiedy występują w kryształach inkluzje goethytu (kwarc gwiaździsty), złota, pirytu, rutylu, turmalinu[1].

Sławne są małe, przezroczyste jak woda kryształy z marmurów Carrary (Włochy) i tzw. diamenty z Herkimer (okręg Herkimer w stanie Nowy Jork). Ich średnica nie przekracza 1 cm.

Występowanie

Jedna z najpospolitszych odmian kwarcu powstająca m.in. w warunkach hydrotermalnych. Ważny minerał skałotwórczy magmowych, metamorficznych, i osadowych, w pegmatytach.

Miejsca występowania: Dolny Śląsk, okolice Strzelina (zwłaszcza w Jegłowej), w Karkonoszach, w Górach Izerskich mniej w Tatrach i w Górach Świętokrzyskich. Przełęcz Furka w Alpach, Brazylia, Francja, Birma, USA.

Zdarzają się podróbki wykonane ze specjalnego szkła hybrydowego. Rozpoznać je można za pomocą magnetycznej przystawki do mikroskopu elektronowego.[potrzebny przypis]

Zastosowanie

Bywa stosowany do wyrobu ozdób i artystycznej biżuterii. Dzięki specjalnej obróbce uzyskiwano w kamieniach doskonałe efekty optyczne i świetlne. Wykonywano rzeźby, wazy, ozdoby, przedmioty kultu religijnego.

Jest poszukiwanym kamieniem kolekcjonerskim[1].

W Starożytnym Egipcie prawdopodobnie obrabiano kryształ górski w celu uzyskania soczewek do rozniecania ognia z pomocą promieni słonecznych.[potrzebny przypis]

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c Żaba 2014 ↓, s. 228-229.

Bibliografia

  • Jerzy Żaba: Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów. Videograf, 2014. ISBN 978-83-7835-297-6.
Kontrola autorytatywna (odmiana minerału):
  • GND: 4144643-4
  • NKC: ph150563
  • PWN: 3928018
  • ЕСУ: 30252
  • SNL: bergkrystall
  • Catalana: 0173112
Identyfikatory zewnętrzne:
  • identyfikator minerału w Mindat: 6128