Lucyna Szafran-Szadkowska
| Data i miejsce urodzenia | 1 października 1933 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 7 listopada 1994 |
| Pełne imię i nazwisko | Lucyna Antonina Szafran-Szadkowska |
| Doktor habilitowany | |
| Alma Mater | Uniwersytet Wrocławski |
| Doktorat | 1969 – nauki humanistyczne |
| Habilitacja | 1982 – nauki humanistyczne |
| Praca zawodowa | |
| Instytucja | Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu |
| Okres zatrudn. | 1958–1978 |
| Uczelnia | Instytut Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu |
| Okres zatrudn. | 1977–1994 |
| Odznaczenia | |
  | |
Lucyna Antonina Szafran-Szadkowska[1] (ur. 1 października 1933 w Łączkach Jagiellońskich, zm. 7 listopada 1994 w Opolu) – polska archeolożka specjalizująca się w badaniach prehistorii Śląska Opolskiego, muzealniczka.
Życiorys
Urodziła się 1 października 1933 w Łączkach Jagiellońskich[2][3] w rodzinie robotniczej[2]. Jej rodzicami byli cieśla budowlany Jan Szafran oraz Józefa z Urbanów[a][4], a siostrami Janina i Stanisława. Od 1939 do 1943 pobierała naukę w szkole podstawowej w rodzinnym mieście. Kontynuowała ją w szkole w Łękach Strzyżowskich. Od 1948 uczyła się w liceum pedagogicznym w Krośnie. Maturę zdała w 1952[5]. Do 1953 pracowała jako kierowniczka świetlicy w Głowience[2][4], a do 1954 na stanowisku kierowniczki oddziału kultury Powiatowej Rady Narodowej w Krośnie[4][5].
W 1958 ukończyła archeologię na Uniwersytecie Wrocławskim[4][3], broniąc pracę magisterską pt. Pradzieje powiatu opolskiego, której promotorem był Włodzimierz Hołubowicz[b][4]. We wrześniu zamieszkałą w Opolu[4]. Pracowała jako instruktorka w wydziale kultury Wojewódzkiej Rady Narodowej[4][6]. 2 grudnia podjęła pracę w Dziale Archeologii Muzeum Śląska Opolskiego[3], gdzie sporządziła ok. 10 tys. kart katalogowych zbiorów[4]. W lutym 1959 poznała Jana Szadkowskiego[7], z którym 14 lipca 1960 zawarła małżeństwo[c][8]. Urodziła dwoje dzieci, Jana (ur. 1961) i Marię (ur. 1969)[7][8]. Z Muzeum Śląska Opolskiego była związana do 28 lutego 1978, od 15 stycznia 1968 na stanowisku kierowniczki Działu Archeologicznego[3].
19 czerwca 1969 uzyskała stopień naukowy doktora w Instytucie Historii Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu broniąc napisanej pod kierunkiem Eugeniusza Konika dysertacji pt. Walory osadnicze Opolszczyzny i ich rola w zakresie kształtowania stosunków gospodarczo-społecznych i kulturalnych w okresie wpływów rzymskich[d]. Od 1971 prowadziła w WSP ćwiczenia i wykłady zlecone[4]. Tamże w 1977 została zatrudniona na stanowisku adiunkta[8]. W 1982 uzyskała habilitację[3][8] na podstawie pracy pt. Zagadnienie etnogenezy Słowian w historiografii polskiej: w okresie od średniowiecza do końca XIX wieku[8]. Rok później na stanowisku docenta. 1 grudnia 1990 została profesorem nadzwyczajnym. Była promotorką ponad dwustu magistrów i jednego doktora[8].
Zmarła nagle 7 listopada 1994 w Opolu[e]. Pochowana została pięć dni później na tamtejszym cmentarzu komunalnym[11].
Działalność naukowa
Organizowała wydarzenia popularnonaukowe oraz wystawy stałe i objazdowe[3][12]. Była pomysłodawczynią popularyzujących naukę otwartych odczytów, które odbywały się pod nazwą Wszechnica Opolska[13]. Opublikowała ponad 200 artykułów[8], m.in. w prasie lokalnej[3], Opolskim Roczniku Muzealnym, Kwartalniku Opolskim[4] oraz „Kwartalniku Historycznym”[14]. Była członkinią Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego[6]. Prowadziła badania wykopaliskowe m.in. w[3]:
- Ligota Dolna (powiat kluczborski) – osada kultury pomorskiej
- Dobrzeń Wielki – pochówki kultury łużyckiej
- Daniec – osada kultury przewoskiej
- dzielnice Opola Zakrzów i Wróblin – osada kultury przewoskiej
- Nowy Dwór (Kowalowice) – osada kultury przewoskiej
- Mionów – osada kultury przewoskiej
- Dąbrowa (powiat namysłowski) – pochówki kultury łużyckiej
Wybrane publikacje
(opracowano na podstawie materiałów źródłowych[4][15])
- Cmentarzysko całopalne w Dobrzeniu Wielkim, pow. Opole, 1968
- Cmentarzysko z okresu wpływów rzymskim w Tarnowie, pow. Opole, 1972
- Wierzenia najstarszej ludności Opolszczyzny, Opole, 1976
- Zagadnienie etnogenezy Słowian w historiografii polskiej: w okresie od średniowiecza do końca XIX stulecia. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 1983.
- Struktura i rozwój osadnictwa na terenie Opolszczyzny w okresie wpływów rzymskich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984. ISBN 83-04-01657-5
- Zanim powstało Opole. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1987.
- Ziemia Opolska w czasach starożytnych (I do IV wiek naszej ery). Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna, 1991. ISBN 83-85012-74-5
- Najstarsze dzieje Opola: tajemnice wydarte ziemi. Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1995. ISBN 83-86708-06-9
Odznaczenia
(opracowano na podstawie materiału źródłowego[16])
- Odznaka „Zasłużony dla PTAiN” (1967)
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1969)
- Odznaka „Zasłużony dla Opolszczyzny” (1973)
- Srebrny Krzyż Zasługi (1975)
- Nagroda Ministra Oświaty (1979)
- Nagroda WSP w Opolu (dwukrotnie: 1980, 1981)
- Nagroda Rektora WSP w Opolu III stopnia (1988)
- Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej” (1989)
Uwagi
- ↑ Inne źródło podaje, że była córką Jana i Marii[2].
- ↑ Inne źródło podaje, że obroniła pracę pt. Miasto i powiat Opole w starożytności[5].
- ↑ Inne źródło podaje, że małżeństwo zawarła 16 lipca 1960[7].
- ↑ Inne źródło podaje, że stopień uzyskała 19 czerwca 1966[9].
- ↑ Inne źródła podają, że zmarła 8 listopada 1994[3][10].
Przypisy
- ↑ Reisky 2018 ↓, s. 28.
- ↑ a b c d Reisky 2018 ↓, s. 237.
- ↑ a b c d e f g h i Opolski Rocznik Muzealny 2011 ↓, s. 198.
- ↑ a b c d e f g h i j k Polski Słownik Biograficzny 2009 ↓, s. 377.
- ↑ a b c Reisky 2018 ↓, s. 238.
- ↑ a b Instytut Śląski w Opolu ↓.
- ↑ a b c Reisky 2018 ↓, s. 239.
- ↑ a b c d e f g Polski Słownik Biograficzny 2009 ↓, s. 378.
- ↑ Reisky 2018 ↓, s. 240.
- ↑ Nicieja 2005 ↓, s. 223.
- ↑ Reisky 2018 ↓, s. 247.
- ↑ Polski Słownik Biograficzny 2009 ↓, s. 377–378.
- ↑ Nicieja 2005 ↓, s. 148, 223.
- ↑ Mitura-Karwowska 2014 ↓, s. 142.
- ↑ Katalog Biblioteki Narodowej [online], Katalogi.bn.org.pl [dostęp 2024-03-16] .
- ↑ Reisky 2018 ↓, s. 242–245.
Bibliografia
- Maria Reisky: Lucyna Szafran-Szadkowska (1933–1994) – „opolanka z wybory serca”, profesor archeologii oraz miłośniczka egzotycznych podróży. W: Opolanie znani i nieznani: czasy po II wojnie światowej. Cz. 2. red. Małgorzata Świder. Opole: Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Opolu, 2018, s. 237–247. ISBN 978-83-945926-5-3.
- Biogramy pracowników merytorycznych Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. „Opolski Rocznik Muzealny”. 18, cz. 1, s. 198, 2011. Muzeum Śląska Opolskiego. ISSN 0474-2885.
- Kalendarium wydarzeń na Śląsku. Instytutslaski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-03-16)].
- Agnieszka Mitura-Karwowska. Indeks do Bibliografii zawartości czasopisma „Kwartalnik Historyczny” za lata 1887-2004. „Kwartalnik Historyczny”. 115 (4), s. 142, 2014. Instytut Historii PAN, Wydawnictwo Naukowe Semper. ISSN 0023-5903. [zarchiwizowane z adresu 2024-03-16].
- Polski Słownik Biograficzny. T. XLVI/3 (190). Warszawa, Kraków: Instytut Historii PAN, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, 2009, s. 377–378. ISBN 978-83-88909-77-1.
- Stanisław Sławomir Nicieja: Alma Mater Opoliensis: ludzie, fakty, wydarzenia: księga jubileuszowa w 50. rocznicę Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu i 10. rocznicę powstania Uniwersytetu Opolskiego. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2005. ISBN 83-7395-107-5.
