Matthias Gallas

Ten artykuł od 2024-02 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Matthias Gallas (ur. 16 września 1584 w Trydencie, zm. 25 kwietnia 1647 w Wiedniu) – hrabia Campo(inne języki), książę Lucery; cesarski wódz podczas wojny trzydziestoletniej.

Życiorys

Służbę w armii austriackiej rozpoczął we Flandrii, potem w Sabaudii walczył razem z Hiszpanami, a następnie dołączył do sił Ligi Katolickiej jako kapitan.

Na początku wojny trzydziestoletniej Gallas jako pułkownik regimentu piechoty wyróżnił się szczególnie w bitwie pod Stadtlohn (1623). W 1630 służył jako generał (General-Feldwachtmeister) pod Collalto we Włoszech, miał główny udział w zdobyciu Mantui.

Za swą służbę nagrodzony został tytułem hrabiego cesarstwa, następnie wrócił do Niemiec, by wziąć udział w kampanii przeciwko Gustawowi Adolfowi. W latach 1631–1632, dowodząc jednym z korpusów armii Wallensteina, ochraniał Czechy przeciwko Szwedom. Następnie służył w Alte Veste koło Norymbergi. Udana służba w walce przeciw Bernardowi Weimarskiemu zwróciła na niego uwagę cesarza, który za radą Wallensteina 22 grudnia 1631 awansował go na stopień generała artylerii. 13 października 1632 został mianowany marszałkiem polnym i miesiąc później wziął udział w bitwie pod Lützen. 25 września 1633 mianowany generałem lejtnantem^[1].

Na rozkaz cesarza nawiązał z nim bliską znajomość niejaki Joachim Friedrich von Blumenthal, który nakłonił go do wzięcia udziału w konspiracji przeciwko Wallensteinowi. Wkrótce stał się jednym z przywódców spisku. Po morderstwie Wallensteina w Chebie (25 lutego 1634) wyznaczony został na wodza armii którą sformował i dotąd prowadził Wallenstein. Otrzymał też po zamordowanym dowódcy księstwo Frydlantu w Czechach. Podczas bitwy pod Nördlingen (23 sierpnia 1634) w której zniszczono całą armię szwedzką, Gallas był naczelnym wodzem zwycięskiej armii cesarskiej.

Następnie dowodził wojskami operującymi w Lotaryngii, gdzie w dolinie Mozeli dokonał takiego zniszczenia i spustoszenia, że wskutek tego nawet jego armia zaczęła cierpieć głód. W latach 1637–1638 prowadził działania przeciwko armii szwedzkiej Johana Banéra. Był to ze strony Gallasa prawdziwy popis niedołęstwa, który doprowadził do utraty całych północnych Niemiec. W końcu przegrał bitwę pod Chemnitz w 1639, wpuszczając Szwedów na południe i stracił dowództwo, stając się do tego obiektem powszechnego pośmiewiska.

W krytycznym momencie znów wezwano go do służby, by powstrzymać zwycięski pochód Torstenssona. Szwedzi zapędzili go do Magdeburga, skąd w końcu uciekł z ostatnią resztką powierzonej sobie armii. Znów pozbawiony dowództwa, w 1645 ponownie dano mu szansę (po szwedzkim zwycięstwie w bitwie pod Jankowem). Wkrótce, stary i zmęczony ciągłymi porażkami, za to syty zdobytych ździerstwem bogactw, sam zrezygnował z dowództwa i zmarł w 1647 w Wiedniu. Zarówno on, jak i jego armia, zarobili sobie na reputację największych okrutników i łupieżców w całej wojnie trzydziestoletniej.

Jak wielu innych wodzów-zbirów tego okresu, dzięki łupiestwom dorobił się wielu bogactw i wielkich posiadłości terytorialnych (szczególnie znaczący był jego udział w posiadłościach Wallensteina).

Był założycielem austriackiej rodziny Gallas, która dostarczyła w przyszłości wielu wyróżniających się żołnierzy dla armii cesarskiej.