Mirzec

Mirzec

wieś
Urząd gminy w Mircu
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	starachowicki
Gmina	Mirzec
Liczba ludności (2021)	2184[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	27-220[3]
Tablice rejestracyjne	TST
SIMC	0252747[4]
Położenie na mapie gminy Mirzec Mirzec
Położenie na mapie Polski Mirzec
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Mirzec
Położenie na mapie powiatu starachowickiego Mirzec
51°07′35″N 21°03′00″E/51,126389 21,050000[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Mirzec – wieś w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie starachowickim, w gminie Mirzec, której jest siedzibą^[4][5].

Prywatna wieś duchowna Mierc, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim województwa sandomierskiego^[6]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mirzec. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Leonarda^[7].

Historia

Mirzec datowany jest już w wieku XII, wówczas był własnością biskupów krakowskich, co najmniej część wsi została nadana klasztorowi wąchockiemu stanowiąc jego pierwotne uposażenie co zapisano w dokumencie fundacyjnym biskupa Gedki^[8].

W 1827 r. była to wieś duchowna, która miała 67 domów, 449 mieszkańców. W roku 1885 liczyła 76 domów, 498 mieszkańców. Ponadto była to osada leśna, osada młyńska w powiecie iłżeckim. Także na terenie wsi Mirzec znajdowało się 563 mórg ziemi włościańskiej, 463 mórg ziemi dworskiej. Osada młyńska rządowa miała 1 dom i 11 mórg. Osada leśna miała 1 dom i 15 mórg ziemi, które należały do towarzystwa zakładów starachowickich. Wieś w 1885 roku należała do parafii Mirzec, która należała do dekanatu iłżeckiego.

W Mircu urodził się poseł na Sejm, wicemarszałek Sejmu, Jan Dębski.

Zabytki

• modrzewiowy dwór rodziny Prendowskich z XIX wieku, z pozostałościami parku, w którym działał do 1981 r. dom dziecka, a obecnie funkcjonuje sala bankietowa,
• kościół parafialny pod wezwaniem św. Leonarda wzniesiony w latach 1844-1850, z pochodzącym z XV wieku obrazem św. Leonarda (nr rej.: A.805 z 6. 09.1971)^[9],
• murowana kapliczka z 1859 roku, przy drodze do Tychowa,
• drewniana kapliczka św. Jana Nepomucena z XIX wieku (nr rej.: A.806 z 28.01.1959)^[9],
• cmentarz parafialny z nagrobkami pochodzącymi z XIX wieku.

• 
  Kościół pw. św. Leonarda
• 
  Urząd gminy w Mircu
• 
  Mirzec 300 letni dąb

II wojna światowa i czas okupacji

Stützpunkt w Mircu 1942-1944

Placówka policji niemieckiej w Mircu działała w okresie od jesieni 1942 r. do lipca 1944 roku Liczebność Stützpunktu w Mircu wahała się przeciętnie w granicach około 30 - 32 policjantów, a więc w przybliżeniu odpowiadała wielkości plutonu^[10]. Rekrutowała się z pododdziałów III batalionu 17. pułku policji SS (III/SS. Pol. 17).

Latem 1943 r., w okresie szczytowym terroru w dystrykcie radomskim, do walki z partyzantką i w celu ochrony akcji kontyngentowej użyte zostały formacje SS z okupowanych krajów Europy Zachodniej.

Policjanci z Mirca nie dysponowali własnym aresztem, ale korzystali z aresztu policji „granatowej”. Areszt ten składał się z dwóch pomieszczeń, znajdujących się na parterze budynku urzędu gminnego dokąd przeniesieni zostali polscy policjanci z Mirca po ostrzelaniu ich rodzimej placówki w 1941 roku. Obszar na jakim działali żandarmi niemieccy obejmował taki sam teren, jak w przypadku policji „granatowej”,a mianowicie: Mirzec, Skarżysko Kościelne, Skarżysko Książęce, Świerczek, Zbijów, Gadka, Lipowe Pole, Podosiny, Skarbowe Pole33.

Zbrodnie dokonane na ludności cywilnej przez żandarmów z posterunku Stützpunktu w Mircu były przedmiotem badania IPN w Kielcach Dochodzenie przeprowadzone zostało w oparciu o zeznania naocznych świadków wydarzeń, wizji lokalnych i zachowane archiwa^[11].

Łącznie, jak udało się ustalić, niemieccy policjanci z Mirca byli odpowiedzialni za śmierć co najmniej 74 osób.

Wielkość i zakres akcji represyjnych zależały od woli samych żandarmów. Stąd też różna wielkość ofiar funkcjonariuszy niemieckiej policji porządkowej. Dla porównania można podać, że policjanci niemieccy ze Stützpunktu w Bodzentynie dopuścili się co najmniej 24 zabójstw, a żandarmi z Chrobrza (powiat buski) około 100.

Przypisy

Bibliografia

• Źródło: AOK, Ds. 1/85, t. 1; AOK, Ds. 80/71, t. 1–5; AIPN Kielce, 53/434, k. 1-16; A. Jankowski, Sprawozdanie…, s. 204–209;
• Polityka okupacyjnych władz niemieckich wobec ludności polskiej w powiecie starachowickim w latach 1939-1945 - MATERIAŁY KONFERENCJI NAUKOWEJ
• J. Franecki, Hitlerowski aparat policyjny i sądowniczy i jego działalność w dystrykcie radomskim ze szczególnym uwzględnieniem Ziemi Radomskiej, Radom 1978,s. 17.
• A. Jankowski, Pacyfikacje i terror na wsi na Kielecczyźnie 1939 -1945, „Rocznik Świętokrzyski” 1988, t. 15, s. 12

Linki zewnętrzne

• Mirzec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 340 .
• Mirzec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 500 .