Moczarka
 Moczarka kanadyjska | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | moczarka | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Elodea Michx. Fl. Bor.-Amer. 1: 20. 19 Mar 1803 | |||
| |||
| |||
 | Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Moczarka |
Moczarka (Elodea Michx.) – rodzaj roślin słodkowodnych należących do rodziny żabiściekowatych (Hydrocharitaceae). Wyróżnia się 5 gatunków[3], spośród których typowym jest moczarka kanadyjska (Elodea canadensis Michx.)[4]. Moczarki pochodzą z Ameryki Północnej i Południowej, jednak jako rośliny inwazyjne rozprzestrzeniły się w Europie, Azji i Australii. W Polsce występują dwa gatunki – moczarka kanadyjska E. canadensis i delikatna E. nuttallii[5][6].
Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny akwariowe. Masowo występujące rośliny bywają także wykorzystywane jako zielony nawóz[7].
Mianem „moczarki” określa się zwyczajowo w Polsce także przedstawicieli rodzaju moczarnica Egeria (moczarnica argentyńska Egeria densa nazywana jest „moczarką argentyńską”)[8].
Morfologia
Rośliny zwykle ulistnione okółkowo. Liście w węzłach zazwyczaj z dwoma małymi, całobrzegimi łuskami. Moczarki są dwupienne (np. moczarka kanadyjska w Polsce reprezentowana jest wyłącznie przez osobniki żeńskie) lub wykształcają kwiaty obupłciowe. Kwiaty wyrastają na długich szypułkach, sięgając powierzchni wody. U niektórych gatunków dodatkowo wydłuża się rurkowato także sam kwiat i szyjka słupka (np. u Elodea bifoliata do 50 cm)[7].
Spokrewnione rodzaje roślin bywają bardzo podobne, np. z występujących lub uprawianych w Europie Środkowej mylić się z moczarkami mogą przedstawiciele rodzaju moczarnica Egeria i przesiąkra (Hydrilla).
Nazewnictwo i systematyka
- Homonimy taksonomiczne[4]
Elodea L. C. Richard, Elodea J. Saint-Hilaire
- Synonimy taksonomiczne[4]
Philotria Rafinesque, Udora Nuttall
- Systematyka według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Jeden z 7 rodzajów wyróżnianych w obrębie podrodziny Anacharidoideae wchodzącej w skład rodziny żabiściekowatych (Hydrocharitaceae), która należy z kolei do rzędu żabieńcowców (Alismatales)[2].
- Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa żabieńcowe (Alismatidae Takht.), nadrząd Alismatanae Takht., rząd żabiściekowce (Hydrocharitales Dumort.), podrząd Alismatineae Engl., rodzina żabiściekowate (Hydrocharitaceae Juss.), rodzaj moczarka (Elodea Michx.)[9].
- Wykaz gatunków[10]
- Elodea callitrichides (Rich.) Caspary (syn. Elodea ernstiae H. St. John) – moczarka rzęślowata
- Elodea bifoliata H. St. John (syn. Elodea longivaginata H. St. John)
- Elodea canadensis Michx. – moczarka kanadyjska
- Elodea granatensis Humb. & Bonpl.
- Elodea nuttallii (Planch.) St. John – moczarka delikatna
- Elodea potamogeton (Bertero) Espinosa
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-12-13] (ang.).
- ↑ Christopher D.K. Cook, Katharina Urmi-König: A revision of the genus Elodea (Hydrocharitaceae). Aquatic Botany Vol. 21, 2: 111-156, 1985. [dostęp 2010-06-23].
- ↑ a b c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-06-23].
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 74, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ Dariusz Kamiński: Udział Elodea nuttallii (Planch.) H.St. John. w zbiorowiskach hydromakrofitów na terenie Polski. W: Planta in vivo, in vitro et in silico. Szczepkowski A., Obidziński A. (red.). Warszawa: LV Zjazd Polskiego Towarzystwa Botanicznego, 2010.
- ↑ a b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 346. ISBN 83-7079-778-4.
- ↑ Peter Beck: Rośliny akwariowe. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2002, s. 49. ISBN 83-7073-335-2.
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Elodea. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).
- ↑ Elodea. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-01-19]. (ang.).
- J9U: 987007530052205171
- Britannica: plant/Elodea
- SNL: Elodea
- Catalana: 0100782
- DSDE: vandpest
Identyfikatory zewnętrzne:
