Oi1
 Oi1 w Muzeum Kolejnictwa w Warszawie | |||
| Producent | Hohenzollern, Schwartzkopff, Hanomag, Henschel, Karlsruhe | ||
|---|---|---|---|
| Lata budowy | 1902 - 1910 | ||
| Układ osi | 1'C | ||
| Wymiary | |||
| Masa pustego parowozu | 51,7 t (parowóz) | ||
| Masa służbowa | 100,1 t (z tendrem) | ||
| Długość | 10 508 mm | ||
| Długość z tendrem | 17 958 mm | ||
| Rozstaw osi skrajnych | 6450 mm[1] | ||
| Średnica kół napędnych | 1600 mm | ||
| Średnica kół tocznych | 1000 mm | ||
| Napęd | |||
| Trakcja | parowa | ||
| Typ tendra | 16D1 | ||
| Ciśnienie w kotle | 12 at | ||
| Powierzchnia ogrzewalna kotła | 134,9 m²[1] | ||
| Powierzchnia przegrzewacza | 42 m²[1] | ||
| Powierzchnia rusztu | 2,28 m² | ||
| Średnica cylindra | 540 mm | ||
| Skok tłoka | 630 mm | ||
| Parametry eksploatacyjne | |||
| Maksymalna prędkość eksploatacyjna | 75 km/h[1] | ||
| Nacisk osi na szyny | 15,2 t[1] | ||
| |||
Oi1 – polskie oznaczenie parowozu osobowego pruskiej serii P6.
Historia
Parowóz został zaprojektowany przez Roberta Garbego dla Kolei Pruskich jako uniwersalna maszyna, zdolna do prowadzenia lżejszych pociągów pospiesznych, cięższych pociągów osobowych na liniach o zmiennym profilu i pociągów towarowych o średniej masie na liniach drugorzędnych[2]. Dlatego zastosowano w niej koła o pośredniej średnicy 1600 mm (1550 mm w prototypie) i wydajny kocioł ze stanowiącym wciąż nowość przegrzewaczem komorowym Schmidta[2]. Prototyp zbudowała firma Hohenzollern w 1901 roku (oznaczony Cöln 21)[2]. Parowóz został oceniony pozytywnie, a na wystawie w Düsseldorfie nagrodzono go Złotym Medalem Państwowym[2]. Produkcję seryjną nieco zmienionych parowozów uruchomiono w 1903 w firmie Schwarzkopff, która stała się ich głównym producentem (111 sztuk)[3]. Drugim co do liczby producentem był Hanomag (90), a ogółem były produkowane przez siedem firm[1]. Od 1906 roku montowano zmieniony przegrzewacz rurowy Schmidta, przez co dymnica uległa skróceniu, walczak kotła – wydłużeniu, a długość parowozu wzrosła z 10,17 m do 10,5 m[3]. Produkcja seryjna trwała od 1903 do 1909 roku, a dodatkowo w latach 1913–1916 roku Linke-Hoffmann wyprodukował trzy lokomotywy dla wojska[1]. Ogółem od 1901 do 1916 roku wyprodukowano 275 sztuk tych lokomotyw, oznaczonych od 1906 roku jako pruska seria osobowa P6[3].
Po I wojnie światowej na PKP pracowały 44 maszyny pruskiej serii P6 uzyskane w ramach reparacji wojennych (była to największa liczba tych parowozów używanych poza Niemcami)[1]. Otrzymały one następnie oznaczenie serii Oi1 z numerami od 1 do 44[1]. Po II wojnie światowej na polskich kolejach było eksploatowanych 30 maszyn tego typu, z nowymi numerami Oi1-1 do 31 (Oi1-4 był mylnie oznaczonym parowozem serii Oi101)[4]. Pracowały one do 1972 roku[5]. Jedyny zachowany w Europie parowóz P6 (ex-Oi1-29, ex-BR 37 171) znajduje się w Muzeum Kolejnictwa w Warszawie[5].
Na niemieckich kolejach w 20-leciu międzywojennym pracowały jako seria (Baureihe) 370-1 (numery inwentarzowe egzemplarzy od 37 001 do 37 163). Większość pracowała na terenie Prus Wschodnich[1]. W Niemczech wycofano je z użytku na początku lat 50. XX w.
Po I wojnie światowej 24 lokomotywy otrzymała Belgia, 16 Francja, a po kilka sztuk inne kraje lub zarządy kolejowe[1]. Cztery lokomotywy otrzymała w lutym 1920 roku Łotwa, gdzie zaliczono je do serii Bn, z numerami 51-54. Wszystkie dotrwały do aneksji Łotwy i zostały przejęta przez koleje radzieckie[6].
Przypisy
Bibliografia
- Paweł Terczyński:Atlas parowozów. Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, Poznań 2003, ISBN 83-901902-8-1.
- Ingo Hütter, Reimar Holzinger: Die Lokomotiven der PKP 1918–1939, DGEG, Hövelhof 2007, ISBN 978-3-937189-27-7.
- Tomisław Czarnecki: Wciąż pod parą. 2008. [dostęp 2011-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-19)]. (pol.).
- Roman Witkowski. Parowóz Oi1. „Świat Kolei”. Nr 3/1999, 1999.
- p
- d
- e
Pojazdy trakcyjne eksploatowane w Polsce
