Parki narodowe w Argentynie
Parki narodowe w Argentynie – obszary prawnie chronione na terenie Argentyny, reprezentatywne dla regionu zoogeograficznego i wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub szczególnie atrakcyjne dla badań naukowych.
W Argentynie znajduje się 38 parków narodowych, które obejmują 48 obszarów chronionych o łącznej powierzchni 14 778 417 ha (stan na 1 lipca 2022 roku). Wszystkie parki zarządzane są przez Administración de Parques Nacionales[1].
Historia
Historia parków narodowych w Argentynie sięga 1903 roku, kiedy to argentyński badacz przyrody Francisco Moreno (1852–1919) podarował 75 km² ziemi u stóp Andów na zachód od jeziora Nahuel Huapí w celu utworzenia tu parku narodowego[2]. Obszar ten stał się zalążkiem większego obszaru chronionego wokół San Carlos de Bariloche – 17 stycznia 1907 roku oryginalny teren został rozszerzony do 43 tys. h na mocy dekretu prezydenta Argentyny José Figueroy Alcorty (1860–1931)[2]. Pierwszy park narodowy – Parque Nacional del Sud (pol. „Park Narodowy Południa”) – został utworzony 8 kwietnia 1922 roku dekretem prezydenta Hipólito Yrigoyena (1852–1933)[2].
30 września 1934 roku uchwalono ustawę nr 12.103, która dała podstawę prawną do tworzenia krajowych obszarów chronionych[2]. Na mocy ustawy powstała Generalna Administracja Parków Narodowych i Turystyki[2]. Parque Nacional del Sud został przekształcony w dwa parki narodowe: Park Narodowy Iguazú i Park Narodowy Nahuel Huapi[2]. Argentyna była trzecim krajem w Ameryce, po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, który ustanowił parki narodowe[2].
We wrześniu 1936 roku rząd sporządził projekt kolejnych siedmiu parków narodowych, które utworzono przed 1945 rokiem[2]. W tym samym roku powstał również Park Narodowy Laguna Blanca[2]. Do 1970 roku ustanowiono kolejne sześć parków[2]. W latach 70. XX w. utworzono kolejne pięć parków[2].
W grudniu 1980 roku uchwalono ustawę 22.531, obowiązującą do dzisiaj (stan na styczeń 2019), która znowelizowała prawo o ochronie parków narodowych[2]. Według ustawy, parki narodowe to obszary prawnie chronione na terenie Argentyny, reprezentatywne dla regionu zoogeograficznego i wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi lub szczególnie atrakcyjne dla badań naukowych[3].
W latach 80. XX w. nie utworzono żadnego nowego parku narodowego; natomiast dwa zostały wpisane listę światowego dziedzictwa UNESCO – Park Narodowy Los Glaciares (1981) i Park Narodowy Iguazú (1985)[2].
W latach 90. XX w. powstało sześć parków narodowych[2]. Kolejne osiem utworzono w latach 2000–2010[2]. W roku 2000 na listę światowego dziedzictwa UNESCO wpisano Park Narodowy Talampaya, a w 2017 roku także Park Narodowy Los Alerces[4][5].
Parki narodowe
Poniższa tabela przedstawia argentyńskie parki narodowe:
- Nazwa parku narodowego – polska nazwa wraz z nazwą w języku hiszpańskim;
- Rok utworzenia – rok utworzenia parku;
- Powierzchnia – powierzchnia parku w km²;
- Położenie – prowincja;
- Uwagi – informacje na temat statusu rezerwatu biosfery UNESCO, posiadanych certyfikatów, przyznanych nagród i wyróżnień międzynarodowych itp.
Lp. | Zdjęcie | Nazwa parku narodowego | Rok utworzenia | Powierzchnia (km²) | Położenie | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | Park Narodowy Aconquija Parque nacional Aconquija | 1995 | 762,07 | Tucumán | ||
2. | Park Narodowy Ansenuza Parque nacional Ansenuza | 2022 | 6614,16 | Córdoba | Rezerwat biosfery UNESCO, wpisany na listę konwencji ramsarskiej[6], Ostoja ptaków IBA | |
3. | Park Narodowy Baritú Parque nacional Baritú | 1974 | 724, 39 | Salta | Ostoja ptaków IBA | |
4. | Park Narodowy Bosques Petrificados de Jaramillo Parque nacional Bosques Petrificados de Jaramillo | 2012 | 635,43 | Santa Cruz | ||
5. | Park Narodowy Calilegua Parque nacional Calilegua | 1979 | 763,06 | Jujuy | Ostoja ptaków IBA[7] | |
6. | Park Narodowy Campos del Tuyú Parque nacional Campos del Tuyú | 2009 | 30,4 | Buenos Aires | Wpisany na listę konwencji ramsarskiej | |
7. | Park Narodowy Chaco Parque nacional Chaco | 1954 | 149,81 | Chaco | Ostoja ptaków IBA | |
8. | Park Narodowy Ciervo de los Pantanos Parque nacional Ciervo de los Pantanos | 2018 | 52 | Buenos Aires | Ostoja ptaków IBA; wpisany na listę konwencji ramsarskiej | |
9. | Park Narodowy Copo Parque nacional Copo | 2000 | 1181,18 | Santiago del Estero | Ostoja ptaków IBA[8] | |
10. | Park Narodowy El Impenetrable Parque nacional El Impenetrable | 2014 | 1280 | Chaco | Ostoja ptaków IBA | |
11. | Park Narodowy El Leoncito Parque nacional El Leoncito | 2002 | 897,06 | San Juan | Ostoja ptaków IBA | |
12. | Park Narodowy El Palmar Parque nacional El Palmar | 1965 | 82,13 | Entre Ríos | Ostoja ptaków IBA[9]; obszar wpisany na listę konwencji ramsarskiej[10] | |
13. | Park Narodowy El Rey Parque nacional El Rey | 1948 | 441,62 | Salta | Ostoja ptaków IBA | |
14. | Park Narodowy Iberá Parque nacional Iberá | 2018 | 1950,94 | Corrientes | Ostoja ptaków IBA; wpisany na listę konwencji ramsarskiej | |
15. | Park Narodowy Iguazú Parque nacional Iguazú | 1934 | 676,2 | Misiones | Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1984 roku[11]. | |
16. | Park Narodowy Islas de Santa Fe Parque nacional Islas de Santa Fe | 2010 | 40,96 | Santa Fe | Wpisany na listę konwencji ramsarskiej | |
17. | Park Narodowy Islote Lobos Parque nacional Islote Lobos | 2022 | 190,79 | Río Negro | Ostoja ptaków IBA | |
18. | Park Narodowy Lago Puelo Parque nacional Lago Puelo | 1971 | 276,74 | Chubut | Rezerwat biosfery UNESCO | |
19. | Park Narodowy Laguna Blanca Parque nacional Laguna Blanca | 1945 | 112,5 | Neuquén | Ostoja ptaków IBA | |
20. | Park Narodowy Lanín Parque nacional Lanín | 1945 | 4120,13 | Neuquén | Rezerwat biosfery UNESCO, Ostoja ptaków IBA | |
21. | Park Narodowy Lihué Calel Parque nacional Lihué Calel | 1976 | 325,14 | La Pampa | ||
22. | Park Narodowy Los Alerces Parque nacional Los Alerces | 1945 | 2595,7 | Chubut | Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2017 roku[12]. | |
23. | Park Narodowy Los Arrayanes Parque nacional Los Arrayanes | 1971 | 17,96 | Neuquén | Rezerwat biosfery UNESCO | |
24. | Park Narodowy Los Cardones Parque nacional Los Cardones | 1996 | 641,17 | Salta | Ostoja ptaków IBA | |
25. | Park Narodowy Los Glaciares Parque nacional Los Glaciares | 1945 | 7269,27 | Santa Cruz | Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 1981 roku[4]. | |
26. | Park Narodowy Mburucuyá Parque nacional Mburucuyá | 2002 | 176,82 | Corrientes | Ostoja ptaków IBA | |
27. | Park Narodowy Monte León Parque nacional Monte León | 2004 | 621,69 | Santa Cruz | ||
28. | Park Narodowy Nahuel Huapi Parque nacional Nahuel Huapi | 1934 | 7172,61 | Río Negro Neuquén | Rezerwat biosfery UNESCO | |
29. | Park Narodowy Patagonii Parque nacional Patagonia | 2015 | 1064,24 | Santa Cruz | ||
30. | Park Narodowy Perito Moreno Parque nacional Perito Moreno | 1945 | 1268,3 | Santa Cruz | ||
31. | Park Narodowy Pre-Delta Parque nacional Pre-Delta | 1992 | 26,08 | Entre Ríos | Wpisany na listę konwencji ramsarskiej | |
32. | Park Narodowy Quebrada del Condorito Parque nacional Quebrada del Condorito | 1996 | 373,44 | Córdoba | Ostoja ptaków IBA[14] | |
33. | Park Narodowy Río Pilcomayo Parque nacional Río Pilcomayo | 1951 | 518,89 | Formosa | Wpisany na listę konwencji ramsarskiej[15] | |
34. | Park Narodowy San Guillermo Parque nacional San Guillermo | 1999 | 1660 | San Juan | Rezerwat biosfery UNESCO[17] | |
35. | Park Narodowy Sierra de las Quijadas Parque nacional Sierra de las Quijadas | 1991 | 735,34 | San Luis | Wpisany na listę konwencji ramsarskiej[18] | |
36. | Park Narodowy Talampaya Parque nacional Talampaya | 1997 | 2138 | La Rioja | Wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2000 roku[5]. | |
37. | Park Narodowy Ziemi Ognistej[19] Parque nacional Tierra del Fuego | 1960 | 689,09 | Ziemia Ognista, Antarktyda i Wyspy Południowego Atlantyku | Ostoja ptaków IBA | |
38. | Park Narodowy Traslasierra Parque nacional Traslasierra | 2018 | 440 | Córdoba |
Przypisy
- ↑ Historia [online], Argentina.gob.ar, 2 września 2019 [dostęp 2022-07-30] (hiszp.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Historia Institucional. [w:] Parques Nacionales de Argentina [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-04)]. (hiszp.).
- ↑ Administración de Parques Nacionales: Ley 22.351. [w:] www.parquesnacionales.gob.ar [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. (hiszp.).
- ↑ a b UNESCO: Los Glaciares National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ a b UNESCO: Ischigualasto / Talampaya Natural Parks. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ Bañados del Río Dulce y Laguna de Mar Chiquita | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-07-30] .
- ↑ Parque Nacional Calilegua. BirdLife Data Zone. [dostęp 2020-12-25]. (hiszp.).
- ↑ Parque Nacional Copo. BirdLife Data Zone. [dostęp 2020-12-26]. (hiszp.).
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Parque Nacional El Palmar. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ Palmar Yatay. [w:] Ramsar Sites Information Service [on-line]. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Iguazu National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Los Alerces National Park. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Nahuel Huapi National Park and Reserve. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ BirdLife International: Important Bird Areas factsheet: Quebrada del Condorito National Park and Reserva Hidrica Provincial Pampa de Achala. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ Parque Nacional Río Pilcomayo | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-06-26] .
- ↑ BirdLife Data Zone [online], datazone.birdlife.org [dostęp 2022-06-26] .
- ↑ UNESCO: San Guillermo. [dostęp 2019-01-04]. (ang.).
- ↑ Lagunas de Guanacache, Desaguadero y del Bebedero | Ramsar Sites Information Service [online], rsis.ramsar.org [dostęp 2022-05-28] .
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 623. ISBN 978-83-254-1988-2. [dostęp 2019-01-04].
- p
- d
- e