Samogłów

Mola mola^[1]

(Linnaeus, 1758)

Systematyka

Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Rząd

rozdymkokształtne

Rodzina

samogłowowate

Rodzaj

Mola

Gatunek

samogłów

Synonimy

Aledon capensis Castelnau, 1861
Aledon storeri Castelnau, 1861
Cephalus brevis Shaw, 1804
Cephalus ortagoriscus Risso, 1827
Cephalus pallasianus Shaw, 1804
Diodon carinatus Mitchill, 1828
Diodon mola Pallas, 1770
Diodon nummularis Walbaum, 1792
Diplanchias nasus Rafinesque, 1810
Mola aculeata Koelreuter, 1766
Mola aspera Nardo, 1827
Mola hispida Nardo, 1827
Mola rotunda Cuvier, 1797
Molacanthus pallasii Swainson, 1839
Orthragoriscus alexandrini Ranzani, 1839
Orthragoriscus analis Ayres, 1859
Orthragoriscus blochii Ranzani, 1839
Orthragoriscus elegans Ranzani, 1839
Orthragoriscus fasciatus Bloch & Schneider, 1801
Orthragoriscus ghini Ranzani, 1839
Orthragoriscus hispidus Bloch & Schneider, 1801
Orthragoriscus lunaris Gronow, 1854
Orthragoriscus mola (Linnaeus, 1758)
Orthragoriscus redi Ranzani, 1839
Orthragoriscus retzii Ranzani, 1839
Orthragoriscus rondeletti Ranzani, 1839
Orthragus luna Rafinesque, 1810
Ozodura orsini Ranzani, 1839
Pedalion capensis Castelnau, 1861
Pedalion gigas Guilding, 1838
Tetraodon mola Linnaeus, 1758
Trematopsis willugbei Ranzani, 1839
Tympanomium planci Ranzani, 1839

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[2]

narażony na wyginięcie

Zasięg występowania

Kolor czerwony wskazuje najwyższe prawdopodobieństwo występowania samogłowa.

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Hasło w Wikisłowniku

Samogłów^[3], mola^[4] (Mola mola) – gatunek morskiej ryby rozdymkokształtnej z rodziny samogłowowatych (Molidae).

Występowanie

Zamieszkuje niemal wszystkie morza i oceany strefy ciepłej i umiarkowanej. Sporadycznie spotykany w Morzu Północnym i cieśninie Skagerrak^[5], a wyjątkowo także w Bałtyku, w tym u wybrzeży polskich^[6]. Pojedyncze osobniki wędrują latem w rozgrzanych wodach oceanu i przypadkowo mogą wpływać do wewnętrznych akwenów; giną jednak, gdy temperatura wody spada^[7].

Charakterystyka

Ciało wysokie, silnie spłaszczone bocznie, nagie, pokryte bardzo grubą, elastyczną skórą. Brak trzona ogonowego. Wysoka płetwa grzbietowa i odbytowa. Mały otwór gębowy. U dorosłego brak pęcherza pławnego, a pod skórą jest gruba warstwa tkanki tłuszczowej. Pływa bardzo powoli, często na boku. Samogłowy odżywiają się meduzami, kalmarami i larwami węgorzy^[8]. Odżywia się również planktonem i mięczakami.

Samogłów to najcięższa ryba kostnoszkieletowa^{[potrzebny przypis]}, dorasta do 3 m długości i masy ciała dochodzącej do 2 ton.

Rozmnażanie

Samica samogłowa to jedna z najpłodniejszych ryb – jednorazowo wytwarza 300 mln jaj^[9].

Podobnie jak u innych rozdymkokształtnych narządy wewnętrzne samogłowów mogą zawierać neurotoksyny^[8].

W filmie

Samogłów jest głównym motywem filmu fabularnego Nuvem (ryba księżyc) (1992 r.) portugalskiego reżysera Basila da Cunha(inne języki), prezentowanego na festiwalu w Cannes^[10].

Przypisy

↑ Mola mola, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2019-11-09] (ang.).
↑ Mola mola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
↑ Fritz Terofal: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996, s. 206. ISBN 83-7129-306-2.
↑ onet.pl: Sensacja na Mierzei Wiślanej. Egzotyczna ryba zaplątała się w sieci
↑ M Bała, K. Skóra – Stacja Morska w Helu: Subtropikalna ryba w listopadowym Bałtyku. 2014-11-03. [dostęp 2015-01-17].
↑ ^a ^b Mola mola. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 31 lipca 2013]
↑ Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
↑ Elżbieta Sieradzińska: Chmura szuka Mola Mola. 2011-06-05. [dostęp 2015-01-17].