Sewelowate

Sewelowate
Aplodontiidae
Brandt, 1855[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – sewel górski (Aplodontia rufa)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Nadgromada

żuchwowce

Gromada

ssaki

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

wiewiórkokształtne

Rodzina

sewelowate

Typ nomenklatoryczny

Aplodontia J. Richardson, 1829

Synonimy
  • Haploodontini[a] Brandt, 1855[1]
  • Haploodontidae Lilljeborg, 1866[2]
  • Haplodontina: Carus, 1868[3]
  • Haploodontoidea Gill, 1872[4]
  • Haplodontidae Alston, 1876[5]
  • Allomyidae[b] Marsh, 1877[6]
  • Haplodontinae Trouessart, 1881[7]
  • Allomyini: Winge, 1887[8]
  • Aplodontiidae O. Thomas, 1897[9]
  • Aplodontidae Trouessart, 1897[10]
  • Haplodontoidea Weber, 1904[11]
  • Aplodontoidea Matthew, 1910[12]
  • Prosciurinae[c] R.E. Wilson, 1949[13]
  • Ansomyinae[d] Qiu Zhuding, 1987[14]
  • Meniscomyinae Rensberger, 1981[15]
  • Aplodontiinae[e] Hopkins, 2019[16]
Rodzaje

38 rodzajów (w tym 37 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Sewelowate[17][18] (Aplodontiidae) – rodzina ssaków łożyskowych z podrzędu wiewiórkokształtnych (Sciuromorpha) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia); jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel jest uważany za najprymitywniejszego przedstawiciela gryzoni wraz z wieloma taksonami wymarłymi.

Zasięg występowania

Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel sewelowatych występuje w zachodniej Ameryce Północnej[19].

Podział systematyczny

Rodzina obejmuje obecnie jeden żyjący współcześnie rodzaj[20][19]:

Opisano również szereg rodzajów wymarłych:

  • Allomys Marsh, 1877[6]
  • Altasciurus Korth & Tabrum, 2017[21]
  • Ameniscomys Dehm, 1950[22] – jedynym przedstawicielem był Ameniscomys selenoides Dehm, 1950
  • Ansomys Qiu Zhuding, 1987[23]
  • Alwoodia Rensberger, 1983[24]
  • Campestrallomys Korth, 1989[25]
  • Costepeiromys Korth, Boyd, Person & D. Anderson, 2022[26] – jedynym przedstawicielem był Costepeiromys attasorus Korth, Boyd, Person & D. Anderson, 2022
  • Dakotallomys Tedrow & Korth, 1999[27]
  • Disallomys Korth, 2009[28]
  • Downsimus Macdonald, 1970[29]
  • Epeiromys Korth, 1989[30]
  • Ephemeromys Wang Banyue & Heißig, 1984[31]
  • Haplomys G.S. Miller & Gidley, 1918[32]
  • Horatiomys Wood, 1935[33] – jedynym przedstawicielem był Horatiomys montanus Wood, 1935
  • Leptoromys Tedrow & Korth, 1997[34]
  • Liodontia G.S. Miller & Gidley, 1918[32]
  • Lophallomys Vianey-Liaud & Schmid, 2009[35]
  • Meniscomys Cope, 1878[36]
  • Niglarodon C.C. Black, 1961[37]
  • Ninamys Vianey-Liaud, Gomes Rodrigues & Marivaux, 2012[38]
  • Oropyctis Korth, 1989[39] – jedynym przedstawicielem był Oropyctis pediasia Korth, 1989
  • Parallomys Rensberger, 1983[40]
  • Parameniscomys Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[41] – jedynym przedstawicielem był Parameniscomys mengensis Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016
  • Paransomys Vianey-Liaud, Gomes Rodrigues & Marivaux, 2012[42]
  • Pelycomys Galbreath, 1953[43]
  • Plesispermophilus Filhol, 1883[44] – jedynym przedstawicielem był Plesispermophilus angustidens (Filhol, 1883)
  • Proansomys Bi Shundong, Meng Jin, McLean, Wu Wenyu, Ni Xijun & Ye Jie, 2013[45]
  • Promeniscomys Wang Banyue, 1987[46] – jedynym przedstawicielem był Promeniscomys sinensis Wang Banyue, 1987
  • Protansomys Korth, Boyd, Person & D. Anderson, 2022[47] – jedynym przedstawicielem był Protansomys gulottai Korth, Boyd, Person & D. Anderson, 2022
  • Prosciurus Matthew, 1903[48]
  • Pseudallomys Korth, 1992[49]
  • Pseudaplodon G.S. Miller, 1927[50]
  • Quadrimys Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[51] – jedynym przedstawicielem był Quadrimys paradoxus Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016
  • Rudiomys Rensberger, 1983[52] – jedynym przedstawicielem był Rudiomys mcgrewi Rensberger, 1983
  • Sewelleladon Shotwell, 1958[53] – jedynym przedstawicielem był Sewelleladon predontia Shotwell, 1958
  • Sciurodon Schlosser, 1884[54] – jedynym przedstawicielem był Sciurodon cadurcensis Schlosser, 1884
  • Tardontia Shotwell, 1958[55]

Uwagi

  1. ↑ Pisownia oryginalna.
  2. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Allomys Marsh, 1877.
  3. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Prosciurus Matthew, 1903.
  4. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Ansomys Qiu Zhuding, 1987
  5. ↑ Typ nomenklatoryczny: †Meniscomys Cope, 1878.

Przypisy

  1. ↑ a b J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 145, 151, 1855. (niem.). 
  2. ↑ W. Lilljeborg: Systematisk öfversigt af de gnagande däggdjuren, glires. Uppsala: Kongl. Akad. boktryckeriet, 1866, s. 9, 41. (szw.).
  3. ↑ J.V. Carus: Handbuch der Zoologie. Cz. 1: Wirbelthiere, Mollusken und Molluscoiden. Leipzig: Wilhelm Engelmann, 1868, s. 99. (niem.).
  4. ↑ T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 22, 1872. (ang.). 
  5. ↑ E.R. Alston. On the classification of the Order Glires. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876 (1), s. 78, 1876. (ang.). 
  6. ↑ a b O.Ch. Marsh. Notice of some new vertebrate fossils. „The American journal of science and arts”. Third series. 14 (81), s. 253, 1877. (ang.). 
  7. ↑ É.L. Trouessart. Synopsis systematicus et geographicus Mammalium tam viventium quam fossilium. „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. 10, s. 98, 1881. (fr.). 
  8. ↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 108, seria: E Museo Lundii. (duń.).
  9. ↑ O. Thomas. On the Genera of Rodents: an Attempt to bring up to Date the current Arrangement of the Order. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1896, s. 1015, 1896. (ang.). 
  10. ↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 1. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1897, s. 450. (łac.).
  11. ↑ M. Weber: Die Säugetiere. Einführuing in die Anatomie und Systematik der recenten und fossilen Mammalia. Jena: Gustav Fischer, 1904, s. 496. (niem.).
  12. ↑ W.D. Matthew. On the osteology and relationships of Paramys, and the affinities of the Ischyromyidae. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 28 (6), s. 69, 1910. (ang.). 
  13. ↑ R.E. Wilson. Early Tertiary rodents of North America. „Carnegie Institution of Washington publication”. 584 (1), s. 92, 1949. (ang.). 
  14. ↑ Qiu 1987 ↓, s. 283.
  15. ↑ J.M. Rensberger. Evolution in a Late Oligocene-Early Miocene succession of meniscomyine rodents in the Deep River Formation, Montana. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 1 (2), s. 196, 1981. DOI: 10.2307/4522850. (ang.). 
  16. ↑ S.S.B. Hopkins. Phylogeny, systematics, and evolution of hypsodonty in the Aplodontiinae (Mammalia, Rodentia, Aplodontiidae), with the description of several new species. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 39 (4), s. 2, 2019. DOI: 10.1080/02724634.2019.1668401. (ang.). 
  17. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 192. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  18. ↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
  19. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 582. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  20. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).
  21. ↑ W.W. Korth & A.R. Tabrum. A unique rodent fauna from the Whitneyan (Middle Oligocene) of southwestern Montana. „Annals of Carnegie Museum”. 84 (4), s. 319, 2017. DOI: 10.2992/007.084.0401. (ang.). 
  22. ↑ R. Dehm. Die Nagetiere aus dem Mittel-Miozän (Burdigalium) von Wintershof-West bei Eichstätt in Bayern. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. Abhandlungen B. 91, s. 326, 1950. (niem.). 
  23. ↑ Qiu 1987 ↓, s. 284.
  24. ↑ Rensberger 1983 ↓, s. 43.
  25. ↑ Korth 1989 ↓, s. 407.
  26. ↑ Korth i in. 2022 ↓, s. 234.
  27. ↑ A.R. Tedrow & W.W. Korth. Dakotallomys (Rodentia, Aplodontidae) a replacement name for Dakotamys Tedrow and Korth, 1997, non Dakotamys Eaton, 1995. „Paludicola”. 2 (3), s. 257, 1999. (ang.). 
  28. ↑ W.W. Korth. Mammals from the Blue Ash local fauna (Late Oligocene), South Dakota. Rodentia, part 4: Family Aplodontidae. „Paludicola”. 4 (3), s. 92, 2009. (ang.). 
  29. ↑ J.R. Macdonald. Review of the Miocene Wounded Knee faunas of southwestern South Dakota. „Bulletin of the Los Angeles County Museum of Natural History”. Science. 8, s. 27, 1970. (ang.). 
  30. ↑ Korth 1989 ↓, s. 406.
  31. ↑ B.-y. Wang & K. Heißig. Ephemeromys nov. gen., a primitive prosciurine rodent from the Oligocene of Southern Germany. „Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie”. 24, s. 105, 106, 1984. (ang.). 
  32. ↑ a b G.S. Miller, Jr. & J.W. Gidley. Synopsis of the supergeneric groups of rodents. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 8, s. 440, 1918. (ang.). 
  33. ↑ A.E. Wood. Two new genera of cricetid rodents from the Miocene of western United States. „American Museum novitates”. 789, s. 2, 1935. (ang.). 
  34. ↑ A.R. Tedrow & W.W. Korth. New aplodontid rodents (Mammalia) from the Oligocene (Orellan and Whitneyan) of Slim Buttes, South Dakota. „Paludicola”. 1 (2), s. 87, 1997. (ang.). 
  35. ↑ M. Vianey-Liaud & B. Schmid. Diversité, datation et paléoenvironnement de la faune de mammifères oligocène de Cavalé (Quercy, SO France): contribution de l'analyse morphométrique des Theridomyinae (Mammalia, Rodentia). „Geodiversitas”. 31 (4), s. 930, 2009. DOI: 10.5252/g2009n4a909. (fr.). 
  36. ↑ E.D. Cope. On some of the characters of the Miocene fauna of Oregon. „Paleontological Bulletin”. 30, s. 5, 1878. (ang.). 
  37. ↑ C.C. Black. Rodents and lagomorphs from the Miocene Fort Logan and Deep River Formations of Montana. „Postilla”. 48, s. 2, 1961. (ang.). 
  38. ↑ Vianey-Liaud, Gomes Rodrigues i Marivaux 2012 ↓, s. 92.
  39. ↑ Korth 1989 ↓, s. 405.
  40. ↑ Rensberger 1983 ↓, s. 30.
  41. ↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 61.
  42. ↑ Vianey-Liaud, Gomes Rodrigues i Marivaux 2012 ↓, s. 99.
  43. ↑ E.C. Galbreath. A contribution to the Tertiary geology and paleontology of northeastern Colorado. „University of Kansas Paleontological Contributions (Vertebrata)”. 4, s. 54, 1953. (ang.). 
  44. ↑ H. Filhol. Description d’un genre nouveau de Rongeurs provenant des Phosphorites du Quercy. „Bulletin de la Société philomathique de Paris”. Septième série. 7, s. 100, 1883. (fr.). 
  45. ↑ S.-d. Bi, J. Meng, S. McLean, W.-y. Wu, X.-j. Ni & J. Ye. A new genus of aplodontid rodent (Mammalia, Rodentia) from the Late Oligocene of northern Junggar Basin, China. „PLoS ONE”. 8 (1), s. 2, 2013. DOI: 10.1371/journal.pone.0052625. (ang.). 
  46. ↑ 王伴月 / B.-y. Wang. 内蒙古中渐新世山河狸科化石的发现 / Discovery of Aplodontidae (Rodentia, Mammalia) from Middle Oligocene of Nei Mongol, China. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 25 (1), s. 33, 1987. (chiń. • ang.). 
  47. ↑ Korth i in. 2022 ↓, s. 237.
  48. ↑ W.D. Matthew. The fauna of the Titanotherium beds at Pipestone Springs, Montana. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 19 (6), s. 213, 1903. (ang.). 
  49. ↑ W.W. Korth. A new genus of prosciurine rodent (Mammalia: Rodentia: Aplodontidae) from the Oligocene (Orellan) of Montana. „Annals of Carnegie Museum”. 61 (3), s. 171, 1992. (ang.). 
  50. ↑ G.S. Miller. Revised determinations of some tertiary Mammals from Mongolia. „Palaeontologia Sinica”. Seriec C. 5 (2), s. 15, 1927. (ang.). 
  51. ↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 58.
  52. ↑ Rensberger 1983 ↓, s. 26.
  53. ↑ Shotwell 1958 ↓, s. 452.
  54. ↑ M. Schlosser. Die Nager des europäischen Tertiärs nebst Betrachtungen über die Organisation und die geschichtliche Entwicklung der Nager überhaupt. „Palaeontographica”. 11 (3), s. 73, 1884. (niem.). 
  55. ↑ Shotwell 1958 ↓, s. 455.

Bibliografia

  • J.A. Shotwell. Evolution and biogeography of the aplodontid and mylagaulid rodents. „Evolution”. 12 (4), s. 451–484, 1958. DOI: 10.2307/2405958. (ang.). 
  • J.M. Rensberger. Successions of meniscomyine and allomyine rodents (Aplodontidae) in the Oligo-Miocene John Day Formation, Oregon. „University of California Publications in Geological Sciences”. 124, s. 1–157, 1983. (ang.). 
  • 邱铸鼎 / Z.-d. Qiu. 江苏泗洪下草湾中中新世脊椎动物群 —7. 山河狸科(哺乳纲, 啮齿目）/ The Aragonian vertebrate fauna of Xiacaowan, Jiangsu—7. Aplodontidae (Rodentia, Mammalia). „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 25 (4), s. 283–296, 1987. (ang.). 
  • W.W. Korth. Aplodontid rodents (Mammalia) from the Oligocene (Orellan and Whitneyan) Brule Formation, Nebraska. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 9 (4), s. 400–414, 1989. DOI: 10.2307/4523281. (ang.). 
  • M. Vianey-Liaud, H. Gomes Rodrigues & L. Marivaux. Early adaptive radiations of Aplodontoidea (Rodentia, Mammalia) on the Holarctic region: systematics, and phylogenetic and paleobiogeographic implications. „Paläontologische Zeitschrift”. 87, s. 83–120, 2013. DOI: 10.1007/s12542-012-0143-3. (ang.). 
  • 邱铸鼎 & 李强 / Z.-d. Qiu & Q. Li. 内蒙古中部新近纪啮齿类动物 / Neogene rodents from central Nei Mongol, China. „中国古生物志 总号 / Palaeontologia Sinica”. New series C. 30 (198), s. 1–684, 2016. (chiń. • ang.). 
  • W.W. Korth, C.A. Boyd, J.J. Person & D. Anderson. Fossil mammals from ant mounds situated on exposures of the Big Cottonwood Creek Member of the Chadron Formation (latest Eocene – early Oligocene), Sioux County, Nebraska. „Paludicola”. 13 (4), s. 191–344, 2022. (ang.). 
  • SNL: fjellbeverfamilien
  • Catalana: 0079616
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 8681
  • GBIF: 5491
  • identyfikator iNaturalist: 43734
  • ITIS: 180131
  • NCBI: 51340
  • identyfikator taksonu Fossilworks: 41453