Seweryn Smolikowski

Seweryn Smolikowski (ur. 10 stycznia 1850 w Twerze, zm. 29 października 1920 w Warszawie) – polski historyk filozofii, bibliofil, kolekcjoner sztuki, filantrop, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.

Życiorys

Był synem Seweryna i Melanii z Komajewskich. Uczęszczał do II Gimnazjum w Warszawie do 1867, podjął następnie studia prawnicze w Szkole Głównej Warszawskiej, które ukończył już po przekształceniu uczelni w Cesarski Uniwersytet Warszawski w 1874. W tym roku uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim stopień kandydata praw na podstawie pracy Izłożenie naczał pozitiwnoj fiłosofii i sociołogii O. Komta (opublikowanej w 1886).

Był wieloletnim redaktorem „Biblioteki Warszawskiej” (1874-1891), współpracował z Antykwariatem Polskim H. Wildera w Warszawie oraz Towarzystwem Biblioteki Publicznej w Warszawie. Zaangażowany w działalność charytatywną, pełnił funkcję prezesa Stowarzyszenia Dobroczynnego „Samarytanin”. Zgromadził bogaty księgozbiór (około 30 tysięcy tomów i druków od XVI do XIX wieku). W 1908 został członkiem rzeczywistym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Prowadził bogate życie towarzyskie; uwikłany w wiele romansów, został zamordowany w celach rabunkowych przez przyjaciela jednej ze swoich znajomych.

Pozostawił po sobie bogatą kolekcję rycin, głównie grafików szkół europejskich oraz rytowników polskich, a także wspaniałą bibliotekę. Po śmierci kolekcjonera zbiory te trafiły do Biblioteki Narodowej (książki i mapy) oraz do Muzeum Narodowego w Warszawie (ryciny, rysunki, fotografie, obrazy i rzeźby).

Jako badacz interesował się historią filozofii XVIII i XIX wieku oraz socjologią ogólną. Prowadził badania porównawcze nad pozytywizmem angielskim, niemieckim i francuskim, badał dorobek Augusta Comte′a oraz myśl filozoficzną Arthura Schopenhauera. W latach 1882-1883 uczestniczył w przygotowaniu jubileuszowej edycji dzieł Jana Kochanowskiego.

Wybrane prace

• Podróże u nas dawniej i teraz (1874)
• Religia pozytywna (1875)
• Pestalozzi (1876)
• W sprawie Szczerbca Bolesławowego (1879)
• Cywilizacya i jej prawa (1880)
• Sofiści greccy i współcześni (1880)
• Rozbiór krytyczny podstaw zasadniczych filozofii Schopenhauera (1881)
• Uczenie Ogiusta Komta ob obszczestwia (1881)
• Filozofia wyzwolenia. Przyczynek do dziejów pessymizmu (1883)
• Studya krytyczne (1886)
• Męka Pańska w sztuce (1891)
• Ze wspomnień osobistych (1917)

Życiorys

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 3: P-Z, Wrocław 1985
• J. Sikorska, Seweryn Smolikowski (1850-1920), w: Miłośnicy grafiki i ich kolekcje w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 2006, s. 160-190
• Miłośnicy grafiki i ich kolekcje w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, strona o wystawie: www.kolekcjonerzy.mnw.art.pl

Linki zewnętrzne

• Dzieła Seweryna Smolikowskiego w bibliotece Polona