Stanisław Długaszewski

Stanisław Długaszewski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 maja 1892
Podzamcze

Data i miejsce śmierci

30 września 1974
tamże

Zawód, zajęcie

przemysłowiec

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Multimedia w Wikimedia Commons

Stanisław Florian Długaszewski (ur. 4 maja 1892 w Podzamczu, zm. 30 września 1974 tamże) – polski przemysłowiec, rotmistrz Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 4 maja 1892 w Podzamczu, w ówczesnym powiecie kępińskim Prowincji Poznańskiej, w rodzinie Szczepana (1864–1923) i Cecylii z Kuśnierczyków (1865–1936)[1][2][3]. Był starszym bratem Klemensa (1899–1985), pilota. Od szóstego roku życia uczęszczał do szkoły powszechnej, a później do gimnazjum humanistycznego w Ostrowie Wielkopolskim, w którym zdał maturę[4]. Do wybuchu I wojny światowej ukończył trzy semestry studiów w Monachium[5]. W latach 1914–1918 walczył w szeregach armii niemieckiej[6]. W 1919 wziął udział w powstaniu wielkopolskim[4].

6 lutego 1920 został powołany do Wojska Polskiego[7][8]. Od 28 czerwca służył w 17 pułku ułanów[9]. 25 września został przeniesiony do 1 ochotniczego pułku jazdy wielkopolskiej nr 215 (późniejszego 26 pułku ułanów) na stanowisko dowódcy 3. szwadronu[10][9]. 25 lipca 1921 pułkownik Ryszard Gieszkowski-Wolff-Plottegg dowódca 26 puł. we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał: „w ciągu ofensywy na wschodzie rtm. Długaszowski był detaszowany ze swym szwadronem do grupy płk. Gałeckiego. Jak wynika z załączonego rozkazu dow[ódcy]. grupy, rtm. Długaszewski wywiązywał się znakomicie z powierzonego mu zadania. W czasie walk pod Mińskiem rtm. Długaszewski jako najstarszy oficer w pułku, zastępował mnie, gdy prowadziłem brygadę lub grupę. W prowadzeniu pułku rtm. Długaszewski okazywał wiele spokoju i sam dobrym przykładem wskazywał ułanom drogę do zwycięstwa. Odznaczył się zwłaszcza w bitwie pod Mirem, atakując na czele swego szwadronu przeważające siły bolszewickie, które uciekły w popłochu”[11].

W lipcu 1921 w dalszym ciągu dowodził 3. szwadronem pułku[12][13]. Później został formalnie przeniesiony do rezerwy i jako oficer rezerwy zatrzymany w służbie czynnej, w macierzystym pułku[14]. 6 listopada 1923 został zwolniony z czynnej służby[9][4]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu rotmistrza ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 246. lokatą w korpusie oficerów jazdy[15][16]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 7 pułku strzelców konnych w Poznaniu[17][18].

Po śmierci ojca (20 grudnia 1923) przejął zarząd nad cegielnią parową[1][9]. Obowiązki zawodowe łączył z działalnością społeczną. Przyczynił się do powołania urzędu wójta w Podzamczu i został wybrany na to stanowisko[9]. Był inicjatorem budowy pomnika powstańców wielkopolskich[9]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Ostrów Wielkopolski i w dalszym ciągu posiadał przydział w rezerwie do 7 psk[19].

9 marca 1942[9] został zatrzymany i sadzony w więzieniu w Łodzi[20]. 14 maja 1942 przybył do obozu koncentracyjnego Auschwitz[20][21]. W 1944 został przeniesiony do obozu Groß-Rosen, 10 lutego 1945 do obozu Buchenwald, a później do filii KL Mauthausen w Ebensee[21][20]. Po uwolnieniu z obozu (3 maja 1945) wrócił do Podzamcza i kierował cegielnią do jej upaństwowienia w 1951[9].

Zmarł 30 września 1974 w Podzamczu i został pochowany na cmentarzu Parafii Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Wieruszowie[9][22]. Był żonaty z Walentyną z Koszczyńskich (1902–1937), a po jej śmierci z Marią z Koszczyńskich (1889–1969)[9][22]. Miał syna Marka (ur. 1937)[9].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1, 4.
  2. ↑ Grzesiak 2008 ↓, s. 29, tu imię ojca Stefan.
  3. ↑ ś.p. Szczepan Długaszewski. Parafia p.w. Nawiedzenia N.M.P. [dostęp 2023-06-12].
  4. ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 4.
  5. ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
  6. ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
  7. ↑ Kolekcja ↓, s. 5.
  8. ↑ Grzesiak 2008 ↓, s. 29, tu 6 lutego 1919.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k l Grzesiak 2008 ↓, s. 29.
  10. ↑ Riedl 1929 ↓, s. 13.
  11. ↑ Kolekcja ↓, s. 5, 6.
  12. ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
  13. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 267.
  14. ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 51, jako Długoszewski.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 698, jako Długoszewski.
  16. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 592, jako Długoszewski.
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 666.
  18. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 620.
  19. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 118, 610, jako Długoszewski.
  20. ↑ a b c Informacja o więźniach: Długoszewski, Stanisław. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. [dostęp 2023-06-12].
  21. ↑ a b Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-06-12]., jako Stanisław Długoszewski lub Blagoszewski.
  22. ↑ a b ś.p. Stanisław Długaszewski. Parafia pw. Nawiedzenia N.M.P. [dostęp 2023-06-12].
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 10 października 1922, s. 770.
  24. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  25. ↑ Riedl 1929 ↓, s. 26.
  26. ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 409.
  27. ↑ Kolekcja ↓, s. 1 foto.

Bibliografia

  • Długaszewski (Długoszewski) Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.38-2970 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-06-12].
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
  • Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
  • Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
  • Paweł Grzesiak: Długaszewski Stanisław Florian (1892–1974). W: Powstańcy wielkopolscy. Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919. Bogusław Polak (red.). T. V. Poznań: Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Zarząd Główny, 2008. ISBN 978-83-927042-2-5.
  • Karol Riedl: Zarys historji wojennej 26-go pułku ułanów wielkopolskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.