Stanisław Milian

Stanisław Milian

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	12 kwietnia 1899 Kleparów
Data i miejsce śmierci	12 kwietnia 1967 Poznań
Przebieg służby
Lata służby	1914–1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Związek Strzelecki Legiony Polskie Grupa Destrukcyjna Wawelberga Korpus Ochrony Pogranicza
Jednostki	1 pułk piechoty LP 4 pułk piechoty LP 4 pułk piechoty Legionów Korpus Ochrony Pogranicza (batalion KOP „Ostróg”) 58 pułk piechoty Szkoła Podchorążych Piechoty 36 pułk piechoty 1 pułk piechoty Obrony Pragi
Stanowiska	dowódca kompanii zastępca dowódcy pułku dowódca pułku
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka III powstanie śląskie II wojna światowa (kampania wrześniowa): obrona Warszawy
Odznaczenia

Stanisław Milian^[a] (ur. 12 kwietnia 1899 w Kleparowie, zm. 12 kwietnia 1967^[b] w Poznaniu) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 12 kwietnia 1899 w Kleparowie, w rodzinie Franciszka (murarza) i Marii z domu Piekut^[1].

Jako uczeń gimnazjum wstąpił w połowie sierpnia 1914 roku do Związku Strzeleckiego. Następnie w Legionach Polskich, w których służył w 1 pułku piechoty (4 kompania w III batalionie) oraz 4 pułku piechoty (1 kompania karabinów maszynowych), awansując do stopnia sierżanta. Ranny w dniu 1 listopada 1914 roku. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917 roku) został wcielony do armii austro-węgierskiej. Od listopada 1918 r. w odrodzonym Wojsku Polskim, brał udział w obronie Lwowa (od 18 listopada 1918 r.). Mianowany na stopień podporucznika z dniem 1 czerwca 1919 roku. W szeregach 4 pułku piechoty Legionów uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Odznaczył się w walkach – zorganizował wypad na tyły nieprzyjaciela, w wyniku którego zdobył i przeprowadził na polską stronę trzy armaty wroga. Za ten czyn został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[2] . Nadanie to zostało następnie potwierdzone dekretem Wodza Naczelnego marszałka Józefa Piłsudskiego L.11429 z 19 lutego 1922 roku (opublikowanym w Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 10 z dnia 30 kwietnia 1922 roku)^[3]. Ciężko ranny w dniu 20 września 1920 r. pod Hrubieszowem, dostał się do bolszewickiej niewoli, z której zbiegł. Uczestniczył w III powstaniu śląskim jako członek Grupy Destrukcyjnej Wawelberga. Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim^[4].

Na dzień 1 czerwca 1921 r. już w randze porucznika Stanisław Milian pełnił nadal służbę w 4 pułku piechoty Legionów^[5]. Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (sygnatura: L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 r. i 169. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[6]. Na mocy rozporządzenia prezydenta Rzeczypospolitej Stanisława Wojciechowskiego z dnia 31 marca 1924 roku^[c] został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 120. lokatą w piechocie^[7]. Pozostając oficerem 4 pp Leg.^[8] zajmował w 1923 roku 157. lokatę wśród wszystkich poruczników piechoty^[9], a w roku 1924 – 123. lokatę pośród kapitanów korpusu piechoty w swoim starszeństwie^[10].

Następnie przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza, gdzie w latach 1925–1927 zajmował stanowisko dowódcy kompanii w batalionie „Ostróg”. Dalszy etap jego kariery wojskowej to służba w poznańskim 58 pułku piechoty^[11], podczas której w roku 1928 zajmował 118. lokatę wśród kapitanów piechoty w swym starszeństwie^[12], a w roku 1930 – 112. lokatę w starszeństwie (była to zarazem 598. lokata łączna pośród kapitanów korpusu piechoty)^[13]. Awansowany do rangi majora został ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku i 93. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[14]. Zarządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z dnia 6 czerwca 1931 roku został, za pracę w dziele odzyskania niepodległości, odznaczony Krzyżem Niepodległości. W roku 1932 pełnił już służbę w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej^[15] i zajmował w tym czasie 86. lokatę wśród majorów piechoty ze swego starszeństwa^[16]. Przez kolejne lata nadal służył w Szkole Podchorążych Piechoty zajmując na dzień 1 lipca 1933 roku 662. lokatę łączną wśród majorów piechoty^[17], a na dzień 5 czerwca 1935 roku już 518. lokatę pośród wszystkich majorów korpusu piechoty (była to jednocześnie 80. lokata w swym starszeństwie)^[18].

Awansowany do stopnia podpułkownika piechoty został ze starszeństwem z dniem 19 marca 1938 roku i 56. lokatą^[14]. W tym samym roku objął stanowisko zastępcy dowódcy 36 pułku piechoty. Na dzień 23 marca zajmował nadal 56. lokatę wśród podpułkowników piechoty w swoim starszeństwie^[19] i piastował funkcję I zastępcy dowódcy w 36 pułku piechoty Legii Akademickiej^[20].

We wrześniu 1939 roku dowodził 1 pułkiem piechoty Obrony Pragi. Do maja 1945 roku przebywał w niemieckiej niewoli – był jeńcem oflagów IV B Königstein i VII A Murnau. Po wyzwoleniu powrócił do Polski, pracował jako kierowca ciężarówki i inspektor bhp. Zmarł w Poznaniu i pochowany został na tamtejszym cmentarzu Junikowo (pole: 11, kwatera: A-12-6)^[4][21].

Życie prywatne

Stanisław Milian od 1930 roku był żonaty z Czesławą Karyszak, z którą mieli syna Jerzego. Jego żona została stracona przez Niemców w dniu 8 stycznia 1943 roku w poznańskim Forcie VII za przynależność do Związku Odwetu (wchodzącego w skład Kedywu Armii Krajowej)^[4].

Awanse

• podporucznik – starszeństwo z dniem 1 czerwca 1919 r.
• porucznik – starszeństwo z dniem 1 czerwca 1919 r. (zweryfikowany w tym stopniu dekretem z dnia 3 maja 1922 r.)^[6]
• kapitan – starszeństwo z dniem 1 lipca 1923 r.
• major – starszeństwo z dniem 1 stycznia 1931 r.
• podpułkownik – starszeństwo z dniem 19 marca 1938 r.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari nr 233^[22][23]
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 2009^[1][24]
• Krzyż Niepodległości – 6 czerwca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[25][16]
• Krzyż Walecznych trzykrotnie^[26][27]
• Złoty Krzyż Zasługi^[19]
• Srebrny Krzyż Zasługi – 29 października 1926 „za zasługi położone około zabezpieczenia granic Państwa”^[28][11]
• Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi^[26]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[26]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[26]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Milian (Miljan) Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.73-6775 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-25].
• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z lat 1920–1937. [dostęp 2020-02-09].
• Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Milian Stanisław. [dostęp 2020-02-09].
• Spis oficerów służących czynnie w dniu 01.06.1921: dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z dnia 24 września 1921 r.. Zbiory Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie – spis zamieszczony na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego, 1921. [dostęp 2020-02-09].
• Rocznik oficerski 1923. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1923. [dostęp 2020-02-09].
• Rocznik oficerski 1924. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1924. [dostęp 2020-02-09].
• Rocznik oficerski 1928. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1928. [dostęp 2020-02-09].
• Rocznik oficerski 1932. Ministerstwo Spraw Wojskowych. Warszawa, 1932. [dostęp 2020-02-09].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922: załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 1922 r.. Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1922. [dostęp 2020-02-09].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty opublikowana w „Przeglądzie Piechoty”. Zeszyt 8, sierpień 1930 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930. [dostęp 2020-02-09].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 1 lipca 1933 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1933. [dostęp 2020-02-09].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty: dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. 5 czerwiec 1935 r. Przegląd Piechoty: miesięcznik wydawany przez Departament Piechoty, Sekcję Piechoty Towarzystwa Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1935. [dostęp 2020-02-09].
• Adam Lewicki: Zarys historji wojennej pułków polskich 1918–1920. 4 Pułk Piechoty Legjonów. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota 1939–1945. Zeszyt 16. Londyn: Polish Institute, 1974.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Zdzisław Wesołowski: Order Virtuti Militari i jego Kawalerowie 1792–1992. Miami: Hallmark Press, 1992. ISBN 0-934-527-00-8.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w wojsku polskim 1935–1939. Warszawa: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939: stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.