Substytucja (chemia)

Zobacz też: inne znaczenia słowa „substytucja”.

Substytucja – reakcja chemiczna polegająca na wymianie jednego lub kilku atomów w cząsteczce związku chemicznego.

Reakcje te można ogólnie podzielić na:

• reakcja wymiany pojedynczej AB + C → BC + A
• reakcja wymiany podwójnej AB + CD → AD + CB

W chemii organicznej, w zależności od mechanizmu reakcji wyróżnia się główne typy substytucji:

• substytucja elektrofilowa – jednocząsteczkowa (S_E1) i dwucząsteczkowa (S_E2)
• substytucja nukleofilowa – jednocząsteczkowa (S_N1) i dwucząsteczkowa (S_N2)
• substytucja rodnikowa (S_R)

Przykłady

Związki nieorganiczne

• 2H
  2O + Mg → Mg(OH)
  2 + H
  2↑
• 3FeS + 2Al → Al
  2S
  3 + 3Fe
• SO
  2 + C → CO
  2 + S
• MgSO
  4 + BaCl
  2 → MgCl
  2 + BaSO
  4↓
• CuSO
  4 + Fe → FeSO
  4 + Cu

Związki organiczne

• Substytucja atomu wodoru atomem chloru w etanie:

zapis sumaryczny:

C
2H
6 + Cl
2 → C
2H
5Cl + HCl

schemat reakcji:

Zobacz też

Zobacz hasło substytucja w Wikisłowniku

• addycja
• eliminacja