Szpat islandzki

 Ten artykuł od 2024-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.
Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.
Szpat islandzki

Szpat islandzki (spat islandzki) – tradycyjna nazwa minerału stanowiącego chemicznie czystą, przezroczystą wielokrystaliczną odmianę kalcytu (CaCO3), wykształconą w postaci romboedrów[1].

Właściwości

  • Wykazuje silną dwójłomność[1] o współczynnikach załamania promienia zwyczajnego no = 1,658 i nadzwyczajnego ne = 1,486 dla światła o długości fali ok. 590 nm[potrzebny przypis].
  • Dla kryształów kalcytu odkryto zjawisko podwójnego załamania światła oraz polaryzację światła. Zjawisko to można obserwować gołym okiem w dużych przezroczystych kryształach kalcytu. Sporządzenie z kryształów kalcytu przez fizyka angielskiego Williama Nicola pryzmatów zwanych pryzmatami Nicola lub „nikolami” (1828 r.) dało początek mikroskopowym badaniom skał[1].

Występowanie

Najpiękniejsze kryształy pochodzą z Islandii, gdzie w rejonie Eskifjordhur k. Helgustadir (nad fiordem Eske) znajdowane były w pęcherzach pogazowych wśród bazaltów kryształy o kilkudziesięciocentymetrowej długości krawędzi. Obecnie złoża te są całkowicie wyczerpane[1].

Wysokiej jakości, idealnie przezroczyste kryształy wydobywane są w Rosji – w dolinie rzeki Dolna Tunguzka, w Meksyku – w Guanajuatao, w USA – w stanach Nowy Meksyk, Montana, Kalifornia, na Ukrainie – w rejonie Bajdaru na Krymie[1].

Zastosowanie

  • Ten bezbarwny kryształ jest wykorzystywany do wyrobu przyrządów optycznych (tzw. polaryzatorów) – pryzmatów Nicola[1].
  • Stosowany jest w mikroskopach petrograficznych (polaryzacyjnych)[1].
    • Roczne zapotrzebowanie na dobrze wykształcone, przezroczyste kryształy kalcytu do celów optycznych przekracza 500 kg. Obecnie zastępuje się je częściowo syntetycznymi polaroidami[potrzebny przypis].
  • Krystaliczny kalcyt znajduje zastosowanie w przemyśle szklarskim i ceramicznym (ceramika szlachetna)[potrzebny przypis].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Żaba 2014 ↓, s. 417.

Bibliografia

  • Jerzy Żaba: Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów.. Videograf, 2014. ISBN 978-83-7835-297-6.
Encyklopedia internetowa (odmiana minerału):
Identyfikatory zewnętrzne:
  • identyfikator minerału w Mindat: 4900