Tadeusz Toczyski

Tadeusz Michał Toczyski
Ilustracja
kapitan żandarmerii kapitan żandarmerii
Data i miejsce urodzenia

29 września 1894
Podwołoczyska

Data i miejsce śmierci

16–19 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

2 pułk piechoty
3 pułk piechoty
56 pułk piechoty
57 pułk piechoty

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
III powstanie śląskie
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Michał Toczyski (ur. 29 września 1894 w Podwołoczyskach, zm. 16–19 kwietnia 1940 w Katyniu) – kapitan żandarmerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Tadeusz Michał Toczyski urodził się 29 września 1894 roku w Podwołoczyskach, w rodzinie Tadeusza i Zofii z Zagajewskich[1][2]. Uczęszczał do gimnazjum we Lwowie. Ukończył gimnazjum oraz cztery semestry prawa w Akademii Handlowej w Krakowie. Od 15 sierpnia 1914 roku w Legionach Polskich[3], żołnierz 2, następnie 3 pułku piechoty. Z 3 pułkiem piechoty walczył w kampanii karpackiej, besarbskiej i wołyńskiej. Został ranny. Od 5 lipca 1916 roku w niewoli rosyjskiej na Syberii[3]. Po rewolucji służył w II Korpusie Wschodnim[3]. Działał w POW[3].

Od 15 listopada 1918 roku w Wojsku Polskim[3]. Służył w Dowództwie Okręgu Generalnego Białystok. Następnie pełnił obowiązki oficera łącznikowego przy Naczelnym Dowództwie, adiutanta sztabu, zastępcy szefa sztabu Twierdzy Grodno. W 1919 roku awansowany na stopień porucznika. Od 12 sierpnia 1920 roku dowódca 5 kompanii w 56 pułku piechoty wielkopolskiej[3], przeniesiony do 57 pułku piechoty wielkopolskiej walczył w wojnie 1920[3].

Po zakończeniu działań wojennych przeniesiony do Dowództwa Okręgu Generalnego „Poznań”. W czerwcu 1921 roku został skierowany do Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych na Górny Śląsk. Walczył w III powstaniu śląskim[3]. Po zakończeniu powstania powrócił do DOGen. „Poznań”. W 1922 roku został przeniesiony do rezerwy. Mieszkał w Poznaniu, pracował jako dyrektor generalny Centrali Skór[3]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 688. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[4]. Ćwiczenia w rezerwie odbywał w 57 pp, a następnie (od 1930) w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii.

W 1934 roku, jako kapitan ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów rezerwy żandarmerii, pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Posiadał przydział do 7 Dywizjonu Żandarmerii w Poznaniu[5]. W 1937 roku został przeniesiony w rezerwie do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII[1].

W kampanii wrześniowej wzięty do niewoli przez Sowietów, osadzony w Kozielsku. Został zamordowany między 16 a 19 kwietnia 1940 w lesie katyńskim[6]. Figuruje na liście wywózkowej nr 032/1 z 14 kwietnia 1940 roku, poz. 4[6][7].

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia majora[8]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Tadeusz Toczyski był żonaty z Anną z Pohlów (ur. 2 czerwca 1897), z którą miał dzieci: Tadeusza (ur. 7 sierpnia 1920 w Poznaniu, zm. 26 stycznia 1993[9]), Annę Marię (ur. 11 sierpnia 1921, zm. 11 grudnia 1921), Andrzeja Bernarda Marię (ur. 20 sierpnia 1923 w Poznaniu) i Zofię (ur. 1 stycznia 1925)[10][2][11].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 646.
  2. ↑ a b Kartoteka ewidencji ludności 1870–1931. Archiwum Państwowe w Poznaniu. [dostęp 2022-09-04]..
  3. ↑ a b c d e f g h i Kolekcja VM ↓, s. 4.
  4. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 475.
  5. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 191,723.
  6. ↑ a b Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 736.
  7. ↑ a b Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 302.
  8. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  9. ↑ Straty ↓.
  10. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3.
  11. ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 646, tu podano, że żona była z domu Pol, a córka miała na imię Zofia.
  12. ↑ M.P. z 1932 r. nr 259, poz. 296 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  13. ↑ BETA Księgi Cmentarne [online], ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl [dostęp 2017-06-01] .
  14. ↑ a b Na podstawie fotografii [1]

Bibliografia

  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
  • Kazimierz Banaszek, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Warszawa: Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
  • Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
  • Toczyski Tadeusz Michał. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.66-5889 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-05].
  • Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.

Linki zewnętrzne

  • Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-09-04].