Hagnon

Hagnon (starogrčki: Ἅγνων), sin Nikijin, bio je atinski političar i vojni zapovednik iz 5. veka pne.

Tokom peloponeskog rata u više navrata služio je kao zapovednik u atinskim vojnim snagama. Bio je jedan od potpisnika Nikijinog mira i ugovora o savezu koji je tom prilikom sklopljen između Atine i Sparte. Tokom oligarhijskog prevrata 411. pne. podržao je zavođenje oligarhije i bio je imenovan u komisiju za sastavljanje novog ustava.[1]

Prvi put je za jednog od stratega izabran 440/439. pne., drugi put 430/429. pne.[2] i ponovo 429/428. pne.[3]

Samoski rat

Hagnon je delio komandu nad atinskom vojskom u pohodu na Samos u okviru tzv. samoskog rata 440. pne.[4]

Pohod na Halkidiku

Krajem juna 430. pne. atinska vojska pod zapovedništvom Hagnona (i Kleopompa, sina Klinijinog) poslata je protiv Halkiđana i Potideje, koja je već bila opsednuta,[5] kako bi pokušala da zauzme grade uz pomoć ratnih sprava, upravo u trenutku kada je završeno povlačenje Formionovih ljude, koji su pustošili Halkidiku. Ti su ljudi povučeni možda nakon sporazuma koje su Atinjani u leto 431. pne. potpisali sa Sitalkom, kraljem tračkih Odriza, i Perdikom II, kraljem Makedonije.[6] No atinska ekspedicija bila je desetkovam između ostalog jer je i Hagnonove vojnike sustigla kuga koja je već razdirala stanovništvo Atine. Hagnon se vratio u Atinu, izgubivši zbog epidemije, u roku od 40 dana, 1.050 hoplita (od njih 4.000) i 300 konjanika. Vojnici koji su se i ranije nalazili kod Potideje, nastavili su s opsadom tog grada.[7]

Osnivanje Amfipolja

Hagnon je 437. pne. poslat iz gradića Ejona da kao vođa osnuje koloniju na mestu u Trakiji koje se zvalo Devet puteva (Ἐννέα ὁδοὶ).[8] I ranije je bilo pokušaja da se osnuje kolonija u ovoj oblasti, koja je smatrana vrlo privlačnom zbog svog strateškog položaja na trgovačkom putu između Helesponta i kopnene Grčke, kao i zbog toga što se tu nalazilo središte trgovine s bogatom dolinom reke Strume.[9]

Hagnon je na čelu naseljenika tu uspeo osnovati grad, koji je nazvao Amfipoljem (Ἀμφίπολις / Amphipolis), jer se nalazio na malom rečnom ostrvu i s obe strane bio okružen tokom reke Stume; zatim ga je "odijelio dugim zidom od jednog rukava rijeke do drugoga i tako izgradio, da je i prema moru i kopnu odasvuda bio vidljiv".[10]

Hagnon je tokom nekoliko godina bio poštovan kao osnivač (oikist) Amfipolja, a onda je 422. pne. Amfipolj prešao u spartanske ruke i Amfipoljani su osnivačke počasti preneli na spartanskog zapovednika Brasidu:

"Poslije toga Brazidu sahrane na državni trošaku gradu, gdje je sad trg, i isprate ga pod oružjem svi saveznici. I inače su Amfipoljani ogradili njegov grobni spomenik i kolju mu životinje kao narodnom junaku (ὡς ἥρωί) te su odredili njemu u čast natjecanja i godišnje žrtve. Njemu su pripisali naseljenje kao osnivaču, a srušili su Hagnonove zgrade i uništili svaku uspomenu, ako je gdje kakva imala ostati o njegovu osnivanju, jer su držali da je Brazida bio njihov spasitelj".[11]

Hagnon je bio otac atinskog političara i stratega Teramena, koji je stekao važnu ulogu poslednjih godina Dekelejskog rata, kad se atinska pomorska država našla pod snažnim udarom Peloponeskog saveza pod vođstvom spartanskog vojskovođe Lisandra.

Reference

  1. ↑ Lisija, Protiv Eratostena, 65.[mrtav link]
  2. ↑ Tukidid, Istorija peloponeskog rata II, 58, 1.
  3. ↑ Tukidid, Istorija peloponeskog rata II, 95, 3.
  4. ↑ Tukudid, Istorija peloponeskog rata, I, 115‒117.
  5. ↑ Tukudid, Istorija peloponeskog rata, I, 64, 3.
  6. ↑ Tukudid, Istorija peloponeskog rata, II, 95, 1.
  7. ↑ Tukudid, Istorija peloponeskog rata, II, 58, 1‒3.
  8. ↑ Tukidid, Istorija peloponeskog rata IV, 102, 3.
  9. ↑ Simon Hornblower and Antony Spawforth, ed., The Oxford Classical Dictionary, 2003, s.v. "Amphipolis".
  10. ↑ Tukidid, Istorija peloponeskog rata IV, 102, 3 (prev. Stjepan Telar).
  11. ↑ Tukidid, Istorija peloponeskog rata, V, 11, 1 (prev. Stjepan Telar).