Haićanska revolucija
| Haićanska revolucija | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo francuskih revolucionarnih i Napoleonskih ratova | |||||||||
 | |||||||||
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
1791–1793 Bivši robovi francuski rojalisti Španija (od 1793) | 1791–1793 Robovlasnici Kraljevina Francuska (do 1792) Francuska Republika | ||||||||
1793–1798 francuski rojalisti Velika Britanija Španija (do 1796) | 1793–1798
| ||||||||
| 1798–1801 Louvertureovi lojalisti | 1798–1801 Rigaudovi lojalisti Španija | ||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||
1791–1793 Dutty Boukman † Georges Biassou Vincent Ogé  André Rigaud1793–1798 Paul-Louis Dubuc Thomas Maitland Joaquín Moreno1798–1801 Toussaint Louverture1802–1804  ToussaintLouverture  Jean-Jacques Dessalines Henri Christophe Alexandre Pétion François Capois John Duckworth John Loring | 1791–1793 Viscount de Blanchelande Léger-Félicité Sonthonax 1793–1798 Toussaint Louverture> André Rigaud Alexandre Pétion1798–1801 André Rigaud1802–1804 Napoleon Bonaparte Charles Leclerc † Vicomte de Rochambeau Villaret de Joyeuse Federico Gravina | ||||||||
| Snaga | |||||||||
| redovne trupe: 55.000, dobrovoljci: 100,000+ 31.000[1] | redovne trupe: 60.000, 86 linijskih brodova i fregata | ||||||||
| Žrtve i gubici | |||||||||
| Haićani: 200.000 mrtvih[2] Britanci: 45.000 mrtvih[2] | Francuska: 75.000 mrtvih[2] | ||||||||
| Bijeli kolonisti: 25.000 mrtvih[2] | |||||||||
Haićanska revolucija (francuski: Révolution haïtienne) je naziv za niz međusobno povezanih oružanih sukoba koji su se odigrali na karipskom otoku Hispaniola od 1791. do 1804. godine, a koji su doveli do prestanku dotadašnje francuske vlasti na zapadnim dijelom otoka, odnosno kolonijom Saint-Domingue, odnosno uspostavom nezavisne države Haiti. Započeo je kao ustanak tamošnjih, pretežno crnih i mulatskih robova protiv francuskih bijelih robovlasnika, velikim dijelom potaknut revolucionarnim zbivanjima u samoj Francuskoj, odnosno proklamiranim idealima o ljudskim i građanskim pravima koja su uključivala ukidanje ropstva. Sukob je zakompliciran kako frakcijskim sukobima među samim Haićanima, tako i izbijanjem francuskih revolucionarnih ratova zbog kojih su se u sukob na Haitiju umiješale Britanija i Španija. U završnoj fazi su se bivši robovi na čelu sa Toussaintom Louvertureom i Jean-Jacquesom Dessalinesom okrenuli protiv Napoleona Bonapartea i 1803. godine razbili posljednji francuski pokušaj uspostave vlasti nad otokom, a počekom 1804. proglasili nezavisnost. Haiti je tako, uz SAD, postao najstarija nezavisna država Zapadne hemisfere, a Haićanska revolucija se često navodi kao jedini uspješni ustanak robova u historiji.
Izvori
Vanjske veze
Haićanska revolucija na Wikimedijinoj ostavi
- The Louverture Project, a wiki about the history of Haiti
- Haiti: History of Shaken Country – Video interview with historian Laurent Dubois
- Haiti Archives
- "Égalité for All: Toussaint Louverture and the Haitian Revolution" Arhivirano 2011-07-30 na Wayback Machine-u. Noland Walker. PBS documentary. 2009
- France Urged to Pay $40 Billion to Haiti in Reparations for "Independence Debt" – video report by Democracy Now!
- The Other Revolution: Haiti, 1789 – 1804 digital exhibition from Brown University
- 15 Minutes History, UT at Austin
- Two Revolutions in the Atlantic World: Connections between the American Revolution and the Haitian Revolution Gilder Lehrman Center, Laurent Dubois.
- "Upheavals in France and Saint-Domingue" Arhivirano 2020-11-14 na Wayback Machine-u Brown University
