Sigismund III Vasa

Sigismund III Vasa
Portret Sigismunda III
Kralj Poljske
Vladavina 18. septembar 1587. - 19. april 1632.
Krunidba 27. decembar 1587.
Prethodnik Stefan Batory
Nasljednik Vladislav IV
Kralj Švedske
Vladavina 17. novembar 1592. - 24. jul 1599..
Krunidba 19. februar 1594.
Prethodnik Johan III
Nasljednik Karl IX
Supruge Anna Austrijska
Constanza Austrijska
Djeca Vladislav IV
Jan II Kazimir Vasa
Jan Albert Vasa
Karl Ferdinand Vasa
Aleksander Karol Vasa
Anna Katarina Vasa
Dinastija Vasa
Otac Johan III
Majka Katerina Jagelović
Rođenje 20. jun 1566.
Gripsholm
Smrt 30. april 1632.
Varšava
Vjera katolik

Sigismund III Vasa poljski: Zygmunt III Waza (Gripsholm, 20. jun 1566. - Varšava, 30. april 1632.), bio je poljski kralj od 1587. do 1632 i švedski kralj od 1592. do 1599.[1]

Sigismund je za svoje vladavine želio postići trajni savez između Poljske i Švedske, ali je umjesto toga stvorio vrlo antagonističku atmosferu između te dvije zemlje, koja je rezultirala ratovima koji su se protegli do 1660.[1]

Biografija

Sigismund je bio najstariji sin kralja Johana III i Katerine Jagelović, kćeri Sigismunda I. Po ocu je dakle pripadao švedskoj Dinastiji Vasa, a preko majke koja ga je odgojila u katoličkom duhu pripadao je poljskim Jagelovićima.[1]

Za poljskog kralja izabran je u augustu 1587., naslijedivši na tronu svoga strica Stefana Batorya, ali je da bi to postao morao pristati na smanjenje svojih ovlasti na račun tadašnjeg Sejma (on je tad bio Dieta).[1]

Nakon tog se 1592. oženio sa austrijskom nadvojvotkinjom Annom, a nakon očeve smrti iste godine, dobio je odobrenje Sejma da prihvati i švedski tron. Za švedskog monarha je okrunjen 1594., ali tek nakon što je obećao da će podržati široko rasprostranjeni luteranizam.[1]

Napuštajući svog suviše paternalistički nastrojenog ujaka Karla (kasniji kralj Karl IX) koji je tad vladao Švedskom kao regent, Sigismund se vratio u Poljsku u julu 1594. U međuvremenu je Karl, podigao bunu protiv njega, pa se Sigismund vratio u Švedsku sa vojskom, i pobijedio Karla u Bitci kod Stangebroa - 1598., a nakon tog ga i svrgnuo s trona 1599.[1] Nakon tog je Sigismundova vanjska politika bila usmjerena na to da povrati pravo na švedski tron, zbog tog su Poljska i Švedska povremeno ratovale počevši od 1600.[1] Sigismund je također pokušao održavati savezništvo sa austrijskim habsburgovcima. Kad mu je umrla prva žena nadvojvotkinja Anna - 1598., oženio je njenu sestru Constanzu 1605.[1]

Na unutrašnem poljskom planu, uspio je naljutiti svoje protivnike, svojim zahtjevom da se uvede pravilo većinskog odlučavanja u Sejmu, umjesto dotadašnjeg pravila da se zakonske promjene moraju usvojiti jednoglasno. Zbog tog je u Poljskoj izbio građanski rat koji je trajao od 1606. do 1608.[1]

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 „Sigismund III Vasa” (engleski). Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 04. 08. 2015. 

Vanjske veze

Sigismund III Vasa na Wikimedijinoj ostavi
  • Sigismund III Vasa na portalu Encyclopædia Britannica (en)
Prethodnik: Kralj Švedske Nasljednik:
Johan III Karl IX
  • p
  • r
  • u
Munsö
cca. 970–cca.1060
Stenkil
c.1060–c.1130
1160–1161
Sverker • Erik
c.1130–1250
Bjelbo
1250–1364
Dinastija Mecklenburg
1364–1389
Kalmarska unija
Italik označava
regente
1389–1523
Margaret I od Danske4 · Erik od Pomeranije4 • Engelbrekt Engelbrektsson • Erik od Pomeranije4 • Karl Canutesson • Erik od Pomeranije4 • Karl Canutesson • Christoffer4 • Bengt Jönsson (Oxenstierna) · Nils Jönsson (Oxenstierna) • Karl Canutesson3 • Jöns Bengtsson Oxenstierna · Erik Axelsson Tott • Christian I4 • Kettil Karlsson (Vasa) • Karl Canutesson • Kettil Karlsson (Vasa) • Jöns Bengtsson Oxenstierna • Erik Axelsson Tott • Karl Canutesson • Sten Sture Stariji • Hans II4 • Sten Sture Stariji • Svante Nilsson • Erik Trolle • Sten Sture Mlađi • Christian II4 • Gustaf Eriksson (Vasa)
Dinastija Vasa
1523–1654
Gustav I • Erik XIV • Johan III • Sigismund5 • Karl IX • Gustav II Adolf • Kristina
Pfalz - Zweibrücken
Hessen-Kassel
1654–1751
Dinastija Holstein-Gottorp
1751–1818
Dinastija Bernadotte
od 1818
1 Loza nejasna.  2 Regent.  3 Također norveški monarh.  4 Također norveški i danski monarh.  5 Također kralj Poljske.