Üstdamaksıl ünsüz
Üstdamaksıl ünsüzler, eklemlemenin [en] diş yuvası sırtı [en] ile sert damak [en] arasında yer aldığı [en] ünsüzlerdir. Bunlar bir tür taçsı ünsüz [en] olup dilin ön tarafının kullanıldığı seslerdir. Eklemleme sürecinde dil, düz, içbükey veya kıvrak bir şekil alıp eklemleme yerine değdirilir.
Transkripsiyon
IPA transkripsiyonu
Uluslararası Fonetik Alfabe'ye (IPA) çevrilmiş üstdamaksıl ünsüzlerin sembolleri tipik olarak dişyuvasıl ünsüzlerin sembolleriyle aynıdır; ancak üstdamaksıl ünsüz sembollerin altlarına sağ yönüne bakan bir kanca da eklenir.
IPA transkripsyonları mevcut olan üstdamaksıl ünsüzler şunlardır:
IPA | Tanım | Örnek | |||
---|---|---|---|---|---|
Dil | Ortografi | IPA | Anlam | ||
[ɳ] | Ötümlü üstdamaksıl genizsil ünsüz | Pencapça | ਗਾਣਾ / گاݨا | [ˈgaːɳaˑ] | 'şarkı' |
[ʈ] | Ötümsüz üstdamaksıl patlamalı ünsüz | İsveççe | parti | [pɑːʈɪ] | '(siyasî) parti' |
Hintçe / Urduca | टापू / ٹاپُو | [ʈaːpuˑ] | 'ada' | ||
[ɖ] | Ötümlü üstdamaksıl patlamalı ünsüz | İsveççe | nord | [nuːɖ] | 'kuzey' |
Hintçe / Urduca | डब्बा / ڈبہ | [ɖəbba] | 'kutu' | ||
[ʂ] | Ötümsüz üstdamaksıl sürtünmeli ünsüz | Mandarin | 上海 (Shànghǎi) | [ʂɑ̂ŋ.xàɪ] | 'Şanghay' |
Hintçe | भाषा | [bʱɑʂɑ] | 'lisân' | ||
[ʐ] | Ötümlü üstdamaksıl sürtünmeli ünsüz | Rusça | жаба | [ˈʐabə] | 'kara kurbağası' |
Lehçe | żaba | [ˈʐaba] | 'kurbağa' | ||
[ɻ] | Ötümlü üstdamaksıl sürtünmesiz ünsüz | Tamilce | தமிழ் | [t̪ɐmɨɻ] | 'Tamilce' |
[ɭ] | Ötümlü üstdamaksıl yansürtünmesiz ünsüz | Marathice | बाळ | [ˈbɑːɭ] | 'bebek' |
İsveççe | Karlstad | [ˈkʰɑːɭ.sta] | 'Karlstad' | ||
[ɽ] | Ötümlü üstdamaksıl çarpmalı ünsüz | Hausaca | shaara | [ʃáːɽa] | 'süpürme' |
Hintçe / Urduca | कीचड़ / کیچڑ | [kiːt͡ʃəɽ] | 'çamur' | ||
[𝼈] ([ɭ̆]) | Ötümlü üstdamaksıl yan çarpmalı ünsüz | Peştuca | ړوند | [ɭ̆und] | 'kör' |
Marathice | बाळ | [ˈbɑːɭ̆] | 'bebek' | ||
[ꞎ] ([ɭ̊˔]) | Ötümsüz üstdamaksıl yansürtünmeli ünsüz | Todaca [en] | Yok | [pʏːɭ̊˔] | 'yaz (mevsim)' |
[𝼅] ([ɭ˔]) | Ötümlü üstdamaksıl yansürtünmeli ünsüz | Ao [en][1] | Yok | [Örnek gerek] | |
[ʈʼ] | Üstdamaksıl gırtlak duraklı ünsüz | Guçince | etrʼuu | [ɛʈʼu:] | 'kuzey sumrusu' |
[ᶑ] | Ötümlü üstdamaksıl içpatlamalı ünsüz | Ngadha [en] | modhe | [ˈmoᶑe] | 'iyi' |
[𝼉] ([ᶑ̥]) | Ötümsüz üstdamaksıl içpatlamalı ünsüz | Oromca | [Örnek gerek] | ||
[ᵏ𝼊, 𐞥𝼊, ᶢ𝼊, 𐞒𝼊, ᵑ𝼊, ᶰ𝼊] | Üstdamaksıl şaklamalı ünsüz | Merkez !Kung [en] | ɡ‼ú | [ᶢ𝼊ú] | 'su' |
Kaynakça
- ^ Gurubasave Gowda, K.S. (1972). Ao-Naga Phonetic Reader (Tez). Mysore: Central Institute of Indian Languages.