Gaius Plinius Secundus
Gaius Plinius Secundus Maior | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Latince: Gaius Plinius Secundus M.S. 23 veya 24 Novum Comum (Como), İtalya, Roma imparatorluğu |
| Ölüm | M.S. 79 (55 veya 56 yaşında) Stabiae, İtalya, Roma imparatorluğu |
| Milliyet | Latin |
| Diğer ad(lar)ı | Büyük Plinius (Latince: Plinius maior) ya da Yaşlı Plinius (İngilizce: Pliny the Elder) |
| Tanınma nedeni | Naturalis Historia |
| Çocuk(lar) | Pliny the Younger (Genç Plinius), (yeğeni, daha sonra evlatlık oğlu) |
| Akraba(lar) | Gaius Plinius Celer (babası) ve Marcella (annesi) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Retorik, dilbilgisi |
Gaius Plinius Secundus Maior, Büyük Plinius (Latince: Plinius maior) veya Yaşlı Plinius[a] (d. M.S. 23–ö. 24 Ağustos 79), Como doğumlu, Naturalis Historia’yı yazmasıyla tanınan Romalı bilgin, yazar, doğa bilimci, komutan ve filozoftur. Gençlik yıllarında 10 yılı aşkın bir süre Roma ordusu’nda görev yapmıştır. Vespasianus döneminde Galya, Afrika ve İspanya’da praetorluk (vekillik) yapmıştır. Savaş, hitabet, gramer ve tarih konularında da eserler yazmıştır ancak maalesef ki o eserleri günümüze ulaşamamıştır. Günümüze ulaşabilmiş olan en önemli eseri Naturalis Historia (Doğa Tarihi) olup 37 kitaptan oluşmaktadır; eserini Titus’a ithaf etmiştir (M.S. 77). Vezüv Yanardağı’nın patlaması sırasında Stabiae’da hayatını kaybetmiştir.
Hayatı
Plinius MS 35 yılında babası tarafından Roma'ya getirildi ve babasının arkadaşı olan Pomponius Secundus'dan şiir ve askeri yöneticilik eğitimi aldı. Remmius Palaemon ve Arellius Fuscus'un gramer ve retoriğinden etkilenen Plinius muhtemelen onların öğrencisiydi. M. İlin - E. Segal "İnsan nasıl İnsan oldu" isimli kitabın 332. ve 333. sayfalarında Plinius hakkında şunlar anlatılmaktadır;
İnsanlığın deneyimlerini, kitaplarında damla damla toplamış olan eskiçağ bilginlerini unutmak büyük nankörlük olur. Tembelliğini ve açgözlülüğünü örnekleriyle gördüğümüz aynı Roma'da gecesini gündüzünü bilime veren çalışkan insanlar da vardı. Bir tabiat bilgini, amiral ve devlet adamı olan Plinius bunlardan biriydi.
İnsan nasıl İnsan oldu
Plinius az uyur, az yerdi. Gün ve gecelerini, coğrafyacıların, astronomların, tabiat bilginlerinin ve doktorların kitaplarını okumakla geçirirdi. Kitap üstüne kitap okur, not tutar, düşünür, kıyaslamalar yapardı. Gezilerinde ve savaşlarında çok şey görmüştü. Birçok konuda bildiklerini Naturalis Historia adlı eserinde derlemiştir.
Ayrıca eser, birçok kültürel mirası da beraberinde taşımaktadır. Örneğin bugün Türkiye’de mezarlıklara sıklıkla dikilen Akdeniz servisinin neden özellikle mezarların başucuna dikildiğine, ya da Batı Uygarlığında yılbaşı kutlamalarında Ökseotu’nun (Viscum album L.[1] neden önemli bir yer tuttuğuna dair cevapları Naturalis Historia'da okumak mümkündür.
1753 yılında literatüre alınan Plinia L.[2] cinsi onun adını taşımaktadır.
Notlar
- ^ 62 – 115 yılları arasında yaşamış ve bir ara Roma’nın Bitinya valisi olarak görev yapmış yeğeni Gaius Plinius Caecilius Secundus’tan ayırt edilebilmesi için Plinius maior (Yaşlı Plinius) olarak anılır.
Kaynakça
Otorite kontrolü  |
|
|---|
 | Romalı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Felsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Botanikçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
