Sovyetler Birliği Komünist Partisi 28. Kongresi

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 28. Kongresi 2 Temmuz 1990 – 13 Temmuz 1990 tarihleri arasında Moskova'da yapıldı. Planlanandan bir yıl önce, olağanüstü olarak toplanan Kongre, aynı zamanda Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin (SBKP) son kongresi olma özelliğini taşımaktadır.

Kongre öncesinde SBKP içerisinde üç platform belirmişti: Demokratik Platform, Merkezci Platform ve Muhafazakâr Platform. Boris Yeltsin'in başı çektiği Demokratik Platform yanlılıları komünizmden vazgeçilmesini ve özel mülkiyetin yaygınlaştırılmasını talep ediyorlardı. Gorbaçov ve Şevardnadze'nin içinde bulunduğu Merkezci Platform, kapitalist restorasyon ve Batı kapitalizmiyle bütünleşme çizgisini benimsemekle birlikte, kapitalist restorasyon yolunda daha yavaş ve ihtiyatlı adımlar atılmasını öngörüyordu. Ligaçev'in önderliğindeki muhafazakârlar ise, Gorbaçov'u, Leninizm'den sapmakla itham ederek SBKP'den istifa etmesini istiyorlardı.

Kongrenin sonuçları

• Mikhail Gorbachev, 3411 delegenin oyuyla yeniden Genel Sekreter olarak seçildi; yardımcısı olarak da Vladimir İvaşko seçildi.
• Bir önceki kongrede açıklandığı üzere Sovyet Anayasası 6. maddesi'nin kaldırılması suretiyle SBKP'nin siyasi tekelini kaldıran yeni parti tüzüğü kabul edildi.
• Gorbachev tarafından Yeni Birlik Anlaşması (Rusça: Сою́з Сувере́нных Госуда́рств-Soyuz Suverennykh Gosudarstv) projesi teklif edildi.
• Demokratik Platform'un, partiyi ve örgütü dönüştürme çabalarının akim kalması sonucunda, Yeltsin ve bir kısım delege, SBKP'den istifa ederek ayrıldılar.
• Muhafazakârlar ise, Gorbaçov'un, "sosyalizmi kapitalist yöntemlerle iyileştirme" yolunda attığı adımları ve açıkladığı tedbirleri engellemekte başarısız oldular.
• Kongre, sonraki SBKP parti programını hazırlayıp açıklayamadı. Kamuoyuna, sadece bir "program deklarasyonu" açıklandı.

Kongre sonrasındaki gelişmeler

13-14 Temmuz tarihinde yapılan, SBKP'nin yeni Merkez Komitesini genel kurulunda, Gorbaçov'un da talep ettiği şekilde tüm Politbüro üyeleri yenilendi.

Sonraki yıllarda kurulacak ve SBKP'nin halefi olduklarını iddia eden siyasi partiler yaptıkları kongreleri, SBKP'nin en son kongresinden sonraki rakamla isimlendirmeye devam ettiler. 1992 yılında aynı isimle kurulan SBKP, 1992 yılında yaptığı kongreyi, SBKP'nin restorasyon kongresi olduğunu açıklayarak ve SBKP'nin yeniden doğduğunu ilan ederek 29. parti kongresi olarak topladı. Benzer şekilde, Sovyetler Birliği'nin eski devletlerinin komünist partilerini bir araya getirmek amacıyla 1993 yılında kurulan Komünist Partiler Birliği — SBKP, ilk kongresini 29. kongre adıyla topladı ve bu sıralamayı devam ettirdi.^[1]

Kaynakça

• Cumhuriyet Gazetesi arşivi 10 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Jonathan Harris. Subverting the System: Gorbachev's Reform of the Party's Apparat, 1986-1991. 9 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Rowman & Littlefield Publishers, 2005. ISBN 978-0-7425-2679-2; Ch. 6: Towards the 28th Congress of the CPSU: 1990, pp. 107–120
• Bill Keller, EVOLUTION IN EUROPE; Soviet Party: Hazy Future. New York Times, July 13, 1990. Accessed October 18, 2008

Kaynakça