Samochód pancerny wz. 29
![]() | |||
Dane podstawowe | |||
Państwo |
| ||
---|---|---|---|
Producent | Zakłady Mechaniczne Ursus S.A. | ||
Typ pojazdu | |||
Trakcja | kołowa | ||
Załoga | 4-5 (dowódca, 2 kierowców, strzelec) | ||
Historia | |||
Prototypy | 1929 | ||
Produkcja | 1930–1931 | ||
Egzemplarze | |||
Dane techniczne | |||
Silnik | 1 silnik benzynowy Ursus-2A 4-cylindrowy, 4-suwowy, dolnozaworowy o pojemności 2873 cm³ o mocy 35 KM przy 2600 obr./min | ||
Poj. zb. paliwa | 105 l benzyny. | ||
Pancerz | z płyt stalowych, nawęglanych o grubości: 7 - 9 mm (przód), 6 - 9 mm (tył), 9 mm (boki), 9 mm (silnik), 10 mm (wieża) | ||
Długość | 5,49 m (maksymalna) | ||
Szerokość | 1,85 m | ||
Wysokość | 2,475 m | ||
Rozstaw osi | 3,50 m | ||
Prześwit | 0,35 m | ||
Masa | 4 800 kg[3] (bojowa) | ||
Moc jedn. | 7,3 KM/t | ||
Osiągi | |||
Prędkość | 35 km/h (droga) | ||
Zasięg pojazdu | 380 km (droga) | ||
Pokonywanie przeszkód | |||
Brody (głęb.) | 0,35 m | ||
Kąt podjazdu | 12° | ||
Dane operacyjne | |||
Uzbrojenie | |||
1 działko Puteaux S.A. 1918 kal. 37 mm (zapas amunicji 96 naboi) (umieszczone w wieży obrotowej) 2 karabiny maszynowy Hotchkiss wz. 25 kal. 7,92 mm (zapas amunicji 2016 naboi) (jeden umieszczony w wieży obrotowej, pod kątem 120 stopni w lewo w stosunku do działka - w zamyśle przeznaczony również do strzelań przeciwlotniczych po przełożeniu do jarzma w stropie wieży; drugi umieszczony z tyłu kadłuba) | |||
Użytkownicy | |||
Polska | |||
|
Samochód pancerny wz. 29 (znany również jako Ursus wz. 29) – samochód pancerny konstrukcji polskiej, z okresu przed II wojną światową.
Historia
W 1928 rozpoczęto produkcję samochodu ciężarowego Ursus A, na licencji włoskiej. Sztab Generalny Wojska Polskiego zaplanował użycie jego podwozia do zbudowania samochodu pancernego. Miał on być cięższy, lepiej opancerzony i uzbrojony od wprowadzanego właśnie do uzbrojenia samochodu pancernego wz. 28. Zespołem projektantów Wojskowego Instytutu Badań Inżynierii kierował porucznik inżynier Rudolf Gundlach (twórca peryskopu odwracalnego).
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Samochody_pancerne_wz._29.jpg/220px-Samochody_pancerne_wz._29.jpg)
Konstruktorzy nawiązali do konstrukcji samochodu pancernego Putiłow-Austin, projektując między innymi drugie, tylne stanowisko kierowcy. Pozwalało ono wycofać się spod ognia nieprzyjaciela bez konieczności zawracania.
Konstrukcja wieży nawiązywała do zastosowanej w samochodzie pancernym White TBC - umieszczono w niej naprzeciw siebie działko i karabin maszynowy. Rozwiązanie to miało tę niedogodność, że aby zmienić rodzaj używanej broni, strzelec musiał wykonać półobrót wieżą. W drugiej, poprawionej wersji wieży, wadę tę zmniejszono i broń usytuowano pod kątem 120 stopni względem siebie. W tych czasach nie montowano jeszcze powszechnie później stosowanych w pojazdach pancernych karabinów maszynowych sprzężonych z armatami.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/1939_battle_reenactment_during_the_VII_Aircraft_Picnic_in_Krak%C3%B3w_%2870%29.jpg/220px-1939_battle_reenactment_during_the_VII_Aircraft_Picnic_in_Krak%C3%B3w_%2870%29.jpg)
W wieży zainstalowano także drugie jarzmo dla karabinu maszynowego. Było ono usytuowane na jej dachu i miało służyć do mocowania km-u podczas strzelań przeciwlotniczych. Szybko wzrastająca prędkość samolotów spowodowała, że stało się ono bezużyteczne. Strzelec nie był w stanie "prowadzić" poruszającego się szybko celu i dlatego nie było ono używane. Konstruktorzy starannie opracowali kształt kadłuba nowego samochodu pancernego. Udało się im uzyskać pewne pochylenie poszczególnych płyt pancernych. Chroniły one załogę przed odłamkami i zwykłymi pociskami karabinowymi z każdej odległości. Na karabinowe pociski przeciwpancerne były odporne z odległości 300 metrów.
Prace projektowe zakończyły się w pierwszej połowie 1929. Zbudowano prototyp, który poddano próbom poligonowym. Wykazały one wiele zalet pojazdu. Były to: silne uzbrojenie, dostateczne opancerzenie i tylne stanowisko kierowcy. Zalety te nie równoważyły jednak wad: małej prędkości i zwrotności, zbyt wysokiej sylwetki i małej sprawności w jeździe terenowej. Wady te wynikały głównie z niewielkiej mocy zastosowanego silnika. Oprócz żelaznego prototypu, zbudowano najprawdopodobniej tylko 20 wozów[2]. Seria ta została ukończona do lipca 1931.
Służba
Zbudowana seria pojazdów wystarczyła do wystawienia kompanii samochodów pancernych. Od 1936 znajdowały się one w Batalionie Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych. We wrześniu 1939 sformowano z nich szwadron w składzie 7 samochodów, wchodzący w skład 11 Dywizjonu Pancernego Mazowieckiej Brygady Kawalerii, ponadto ósmy samochód był w dowództwie Dywizjonu.
Zachowane egzemplarze i repliki
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
- Replika
- Stanowisko kierowcy (replika)
- Stanowisko tylnego kierowcy (replika)
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Magnuski 1993 ↓.
- ↑ a b Jurga 1975 ↓, s. 83.
- ↑ Jurga 1975 ↓, s. 84.
Bibliografia
- Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939: organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. T. 7. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Janusz Magnuski: Samochody pancerne Wojska Polskiego 1918–1939. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1993. ISBN 83-86028-00-9.
Linki zewnętrzne
- Polski samochód pancerny wz. 29 Ursus
- p
- d
- e
Czołgi | |
---|---|
Samochody pancerne |
|
Ciągniki artyleryjskie | |
Samochody osobowe i ciężarowe | |
Pociągi pancerne |
|
Drezyna pancerna | |
Motocykle | |
Pojazdy prototypowe i doświadczalne |
- p
- d
- e
Ostatnie ciągniki Ursus produkowane w Warszawie | |
---|---|
Pierwsze ciągniki Ursus | |
Ciągniki Ursus serii C-32x/33x | |
Ciągniki Ursus serii C-35x/36x | |
Ciągniki ciężkie Ursus | |
Ciągniki licencyjne Massey-Ferguson-Ursus |
|
Ciągniki postlicencyjne MF-Ursus | |
Ciągniki prototypowe | |
Ciężarówki i autobusy |
|
Motocykle Sokół | |
Pojazdy wojskowe |