Épica dos Reis

Shahnameh

Épica dos Reis (português brasileiro) ou Épico dos Reis (português europeu), ou Livro dos Reis ou mesmo Xanamé[1] (em persa: شاهنامه; romaniz.:Shāh-nāmeh) é uma grande obra poética escrita no século X, pelo escritor iraniano Ferdusi, que narra a história e a mitologia do Irã, desde a criação do mundo até à sua conquista pelos árabes no século VII.[2] Sua elaboração levou cerca de 30 anos e o livro se constitui de 62 histórias (990 capítulos) e 56 700 dísticos (estrofes de dois versos).[2][3]

Influência na língua

Após a conquista árabe, o pálavi falado no Império Sassânida desapareceu dos documentos escritos, sendo substituído pelo árabe. Somente no século IX o idioma reaparece, já como persa moderno, resultante da transformação oral do pálavi, mediante a incorporação de palavras árabes. Embora o persa já fosse então utilizado por alguns escritores iranianos, nenhum deles havia produzido uma obra literária tão significativa como a de Ferdusi. Por isso é visto como o momento de reacendimento da língua persa e Ferdusi considerado um herói nacional.[2] Tal como a Divina Comédia de Dante estabeleceu os padrões da língua italiana, o Épica dos Reis correspondeu à certidão de nascimento da língua persa.

Conteúdo

A epopeia está dividida em três partes: as eras Mítica, Heroica e Histórica, registrando os feitos de 50 xás ou reis persas em cerca de 60 000 versos dísticos.[3] A narrativa inicia com heróis e reis persas pré-islâmicos, começando com os relatos míticos da criação do mundo e do primeiro homem, Keyumars, e as guerras heroicas. Boa parte da obra cobre os feitos do herói persa Rustã. A obra termina com a história dos últimos reis sassânidas e a história da conquista da Pérsia pelos muçulmanos.[4] Em português há uma tradução parcial de João Francisco Diel de Sousa baseada no texto em inglês.

Referências

  1. Nascente 1932, p. 322.
  2. a b c «Shanameh, the epic». Heritage Institute. Consultado em 6 de janeiro de 2013  (em inglês)
  3. a b «Shahnameh: o grande épico persa». Ensaios e Notas. 6 de janeiro de 2017. Consultado em 8 de março de 2022 
  4. «Dībāchah-ʼi kitāb-i Shāhnāmah-ʼi Ḥakīm Abū al-Qāsim Firdawsī Ṭūsī.». Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. Consultado em 8 de março de 2022 

Bibliografia

  • Nascentes, Antenor (1932). Dicionário etimológico da língua portuguesa Vol. 2. Rio de Janeiro: F. Alves 

Ligações externas

  • «Site sobre o Shahnameh». (em inglês) 
  • «Site sobre o comic book de Shahnameh». (em inglês) 
  • v
  • d
  • e
Antiga
Média
Clássica
900–1000
  • Rudaqui
  • Abu Almançor Daquiqui
  • Ferdusi (Épica dos Reis)
  • Abu Xacur de Bactro
  • Balami
  • Rebia de Bactro
  • Abuçaíde Abulcair (967–1049)
  • Avicena (980–1037)
  • Unsuri
  • Asjadi
  • Kisai Marvazi
  • Ayyuqi
1000–1100
  • Baba Taher
  • Nácer Cosroes (1004–1088)
  • Algazali (1058–1111)
  • Khwaja Abdullah Ansari (1006–1088)
  • Asadi Tusi
  • Qatran Tabrizi (1009–1072)
  • Nizã Almulque (1018–1092)
  • Maçude Sade Salmã (1046–1121)
  • Moezi Neyshapuri
  • Omar Caiam (1048–1131)
  • Facrudim Assade Gurgani
  • Amade Gazali
  • Hujwiri
  • Manuchehri
  • Ayn-al-Quzat Hamadani (1098–1131)
  • Uthman Mukhtari
  • Abu-al-Faraj Runi
  • Sanai
  • Banu Goshasp
  • Borzu-Nama
  • Alfedal Adim de Caxã
  • Abu'l Hasan Mihyar al-Daylami
  • Mu'izzi
  • Mahsati Ganjavi
1100–1200
  • Hakim Iranshah
  • Suzani Samarqandi
  • Ashraf Ghaznavi
  • Faramarz Nama
  • Xabadim Surauardi (1155–1191)
  • Adib Sabir
  • Am'aq
  • Najm-al-Din Razi
  • Attār (1142–c.1220)
  • Khaghani (1120–1190)
  • Anvari (1126–1189)
  • Faramarz-e Khodadad
  • Nizami Ganjavi (1141–1209)
  • Fakhr al-Din al-Razi (1149–1209)
  • Kamal al-din Esfahani
  • Xamece de Tabriz (d.1248)
1200–1300
  • Abu Tahir Tarsusi
  • Nájime Adim Razi
  • Awhadi Maraghai
  • Xameçadim Cais Razi
  • Baha al-din Walad
  • Naceradim de Tus
  • Baba Alfedal Adim de Caxã
  • Fakhr al-din Araqi
  • Mahmud Shabistari (1288–anos 1320)
  • Abu'l Majd Tabrizi
  • Amir Khusro (1253–1325)

Saadi (Bustan / Golestān)

  • Bahram-e-Pazhdo
  • Zartosht Bahram e Pazhdo
  • Rumi
  • Homam Tabrizi (1238–1314)
  • Nozhat al-Majales
  • Khwaju Kermani
  • Sultão Walad
1300–1400
Ibn Yamin
  • Shah Ni'matullah Wali
  • Hafez
  • Abu Ali Qalandar
  • Fazlallah Astarabadi
  • Nasimi
  • Emad al-Din Faqih Kermani
1400–1500
  • Ubayd Zakani
  • Salman Sawaji
  • Hatefi
  • Jami
  • Kamal Khujandi
  • Ahli Shirzi (1454–1535)
  • Fuzûlî (1483–1556)
  • Baba Faghani Shirzani
  • 1500–1600
    • Vahshi Bafqi (1523–1583)
    • 'Orfi Shirazi
    1600–1700
    Saib Tabrizi (1607–1670)
    • Kalim Kashani
    • Hazin Lāhiji (1692–1766)
    • Saba Kashani
    • Bidel Dehlavi (1642–1720)
    1700–1800
    Neshat Esfahani
  • Forughi Bistami (1798–1857)
  • Mahmud Saba Kashani (1813–1893)
  • Contemporânea
    Poeta
    Irã
  • Ahmadreza Ahmadi
  • Mehdi Akhavan-Sales
  • Hormoz Alipour
  • Qeysar Aminpour
  • Mohammadreza Aslani
  • Aref Qazvini
  • Manouchehr Atashi
  • Mahmoud Mosharraf Azad Tehrani
  • Mohammad-Taqi Bahar
  • Reza Baraheni
  • Simin Behbahani
  • Hushang Ebtehaj
  • Ahmad NikTalab
  • Bijan Elahi
  • Parviz Eslampour
  • Parvin E'tesami
  • Forough Farrokhzad
  • Hossein Monzavi
  • Hushang Irani
  • Iraj Mirza
  • Bijan Jalali
  • Siavash Kasraie
  • Esmail Khoi
  • Shams Langeroodi
  • Mohammad Mokhtari
  • Nosrat Rahmani
  • Yadollah Royaee
  • Tahereh Saffarzadeh
  • Sohrab Sepehri
  • Mohammad-Reza Shafiei Kadkani
  • Mohammad-Hossein Shahriar
  • Ahmad Shamlou
  • Manouchehr Sheybani
  • Nima Yooshij
  • Afeganistão
    • Nadia Anjuman
    • Wasef Bakhtari
    • Raziq Faani
    • Khalilullah Khalili
    • Youssof Kohzad
    • Massoud Nawabi
    • Abdul Ali Mustaghni
    Tajiquistão
    Uzbequistão
    • Asad Gulzoda
    Paquistão
    Romance
    • Ali Mohammad Afghani
    • Ghazaleh Alizadeh
    • Bozorg Alavi
    • Reza Amirkhani
    • Mahshid Amirshahi
    • Reza Baraheni
    • Simin Daneshvar
    • Mahmoud Dowlatabadi
    • Reza Ghassemi
    • Houshang Golshiri
    • Aboutorab Khosravi
    • Ahmad Mahmoud
    • Shahriyar Mandanipour
    • Abbas Maroufi
    • Iraj Pezeshkzad
    Conto
    Jalal Al-e-Ahmad
    • Yousef Alikhani
    • Kourosh Asadi
    • Shamim Bahar
    • Sadeq Chubak
    • Simin Daneshvar
    • Nader Ebrahimi
    • Ali-Moraf Fadaeenia
    • Ebrahim Golestan
    • Houshang Golshiri
    • Sadegh Hedayat
    • Bahram Heydari
    • Mohammad-Ali Jamalzadeh
    • Aboutorab Khosravi
    • Mostafa Mastoor
    • Jaafar Modarres-Sadeghi
    • Houshang Moradi Kermani
    • Bijan Najdi
    • Shahrnush Parsipur
    • Gholam-Hossein Sa'edi
    • Bahram Sadeghi
    • Goli Taraqqi
    Peça
  • Reza Abdoh
  • Hamid Amjad
  • Bahram Bayzai
  • Mohammad Charmshir
  • Alireza Koushk Jalali
  • Hadi Marzban
  • Bijan Mofid
  • Hengameh Mofid
  • Abbas Na'lbandian
  • Akbar Radi
  • Pari Saberi
  • Mohammad Yaghoubi
  • Roteiro
    literatura infantil
    Outros
    O Persa Contemporâneo e o Clássico são a mesma língua, mas escritores desde 1900 são classificados como contemporâneos. De uma só vez, o persa foi uma linguagem cultural comum de muitos do mundo islâmico não-árabe. Hoje é a língua oficial do Irã, do Tajiquistão e uma das duas línguas oficiais do Afeganistão.
    • Portal da literatura