Ferdusi

Ferdusi
Ferdusi
Estátua de Ferdusi em Teerão
Nascimento حَکیم اَبوالقاسِم فِردُوسی طوسی
940
aldeia de Paj, Tus, Império Sassânida
Morte 1020 (80 anos)
Tus (Império Gasnévida)
Sepultamento Tus
Nacionalidade Persa
Cidadania Império Samânida, Império Gasnévida
Ocupação Poeta
Obras destacadas Épica dos Reis
Religião xiismo
[edite no Wikidata]

Abol-Ghasem Hassan ibn Ali Tusi (em persa: ابوالقاسم حسن بن علی طوسی), apelidado Ferdusi ou Ferdowsi, em persa, فردوسی (Tus, ca. 940 – Tus, ca. 1020), foi um poeta considerado o recriador da língua persa. Escreveu a maior epopeia existente nessa língua — a Épica dos Reis ou Shahnameh — um poema com cerca de 60 000 dísticos (estrofe de dois versos).

O apelido "Ferdusi" vem do persa pardis (paraíso, palavra que os árabes entendiam como um plural de faradis cujo singular é firdaws, que voltou ao persa sob a forma ferdows). Segundo Nezami-ye'Aruzi, um poeta do século XII que visitou a região de Tus menos de cem anos após a morte de Ferdusi, este pertencia a uma família de degã (proprietários de terras) e seria de confissão xiita. Todavia, outros pesquisadores acreditam que ele pode também ter seguido os ritos zoroastrianos pois sua família se dedicava a compilar as epopeias persas antigas e zoroastrianas do período Sassânida, escritas em pálavi.[1]

Para escrever a Épica dos Reis, Ferdusi baseou-se principalmente no Khvatay-namak, uma narrativa escrita em pálavi, sobre a história dos reis do Irã desde os tempos míticos até o reinado de Cosroes II (r. 590–628). Ferdusi versificou e atualizou a história até a derrubada da dinastia Sassânida pelos árabes, em meados do século VII.[2] A Épica dos Reis foi completado em 1010, 35 anos após ter sido iniciado.

Os iranianos consideram Ferdusi como o seu maior poeta. Apesar de escrito há cerca de 1 000 anos a Épica dos Reis ainda é inteligível no Irã moderno. Além de sua importância literária, o Épica dos Reis, por ter sido escrito em sua quase totalidade em persa puro, foi a chave para reviver a língua persa, então influenciada pelo árabe, e assim contribuir para a manutenção da identidade cultural iraniana.

Referências

  1. «Ferdusi, poeta de todos os tempos». portuguese.irib.ir (em inglês). Consultado em 8 de março de 2021 
  2. «Shahnameh: o grande épico persa». Ensaios e Notas. 6 de janeiro de 2017. Consultado em 8 de março de 2021 

Ligações externas

  • Página sobre Ferdusi (em inglês)
  • Livro dos Reis (em inglês)
  • Biografia e comentário sobre a obra do poeta (em inglês)
  • Artigo da Encyclopaedia Britannica sobre o poeta (em inglês)
  • v
  • d
  • e
Eruditos de Coração
Cientistas:
Albuxar  · Abu Wafa  · Abu Zaíde de Bactro  · Alfragano  · Ali Cusji  · Avicena  · Birjandi  · Albiruni  · Hāsib Marwazī  · Jabir ibne Haiane  · Khāzin  · Khāzinī  · Khujandi  · Alcuarismi  · Nasawi  · Naceradim de Tus  · Omar Caiam  · Xarafadim de Tus  · Sijzi
Filósofos:
Algazel  · Alamiri  · Avicena  · Alfarábi  · Nácer Cosroes  · Alcuxairi  · Abu Solimão de Sijistão  · Axarastani
Eruditos islâmicos:
Abu Daúde  · Abu Hanifa  · Amade ibne Hambal  · Ançari  · Baghavi  · Bayhaqi  · Bukhari  · Algazel  · Hākim Nishapuri  · Juwayni  · Maleque ibne Dinar  · Maturidi  · Muslim ibne Alhajaje  · Nasa'i  · Alcuxairi  · Alrazi  · Xeique de Tus  · Taftazani  · Tirmizi  · Zamakhshari
Poetas & Artistas:
Abul Cair  · Attar  · Bezade  · Dacici  · Ferdusi  · Jami  · Rabia de Bactro  · Rudaqui  · Rumi  · Sanai
Historiadores & Figuras políticas:
Abul-Fazl Bayhaqi  · Abu Muslim Coraçane  · Abu Saíde Gardezi  · Alixir Navai  · Ata Maleque Juveini  · Aufi  · Balami  · Gawhar Shad  · Ibne Cordadebe  · Calide ibne Barmaque  · Nizam Almuque  · Tair ibne Huceine  · Iáia ibne Calide
  • v
  • d
  • e
Antiga
Média
Clássica
900–1000
  • Rudaqui
  • Abu Almançor Daquiqui
  • Ferdusi (Épica dos Reis)
  • Abu Xacur de Bactro
  • Balami
  • Rebia de Bactro
  • Abuçaíde Abulcair (967–1049)
  • Avicena (980–1037)
  • Unsuri
  • Asjadi
  • Kisai Marvazi
  • Ayyuqi
1000–1100
  • Baba Taher
  • Nácer Cosroes (1004–1088)
  • Algazali (1058–1111)
  • Khwaja Abdullah Ansari (1006–1088)
  • Asadi Tusi
  • Qatran Tabrizi (1009–1072)
  • Nizã Almulque (1018–1092)
  • Maçude Sade Salmã (1046–1121)
  • Moezi Neyshapuri
  • Omar Caiam (1048–1131)
  • Facrudim Assade Gurgani
  • Amade Gazali
  • Hujwiri
  • Manuchehri
  • Ayn-al-Quzat Hamadani (1098–1131)
  • Uthman Mukhtari
  • Abu-al-Faraj Runi
  • Sanai
  • Banu Goshasp
  • Borzu-Nama
  • Alfedal Adim de Caxã
  • Abu'l Hasan Mihyar al-Daylami
  • Mu'izzi
  • Mahsati Ganjavi
1100–1200
  • Hakim Iranshah
  • Suzani Samarqandi
  • Ashraf Ghaznavi
  • Faramarz Nama
  • Xabadim Surauardi (1155–1191)
  • Adib Sabir
  • Am'aq
  • Najm-al-Din Razi
  • Attār (1142–c.1220)
  • Khaghani (1120–1190)
  • Anvari (1126–1189)
  • Faramarz-e Khodadad
  • Nizami Ganjavi (1141–1209)
  • Fakhr al-Din al-Razi (1149–1209)
  • Kamal al-din Esfahani
  • Xamece de Tabriz (d.1248)
1200–1300
  • Abu Tahir Tarsusi
  • Nájime Adim Razi
  • Awhadi Maraghai
  • Xameçadim Cais Razi
  • Baha al-din Walad
  • Naceradim de Tus
  • Baba Alfedal Adim de Caxã
  • Fakhr al-din Araqi
  • Mahmud Shabistari (1288–anos 1320)
  • Abu'l Majd Tabrizi
  • Amir Khusro (1253–1325)

Saadi (Bustan / Golestān)

  • Bahram-e-Pazhdo
  • Zartosht Bahram e Pazhdo
  • Rumi
  • Homam Tabrizi (1238–1314)
  • Nozhat al-Majales
  • Khwaju Kermani
  • Sultão Walad
1300–1400
Ibn Yamin
  • Shah Ni'matullah Wali
  • Hafez
  • Abu Ali Qalandar
  • Fazlallah Astarabadi
  • Nasimi
  • Emad al-Din Faqih Kermani
1400–1500
  • Ubayd Zakani
  • Salman Sawaji
  • Hatefi
  • Jami
  • Kamal Khujandi
  • Ahli Shirzi (1454–1535)
  • Fuzûlî (1483–1556)
  • Baba Faghani Shirzani
  • 1500–1600
    • Vahshi Bafqi (1523–1583)
    • 'Orfi Shirazi
    1600–1700
    Saib Tabrizi (1607–1670)
    • Kalim Kashani
    • Hazin Lāhiji (1692–1766)
    • Saba Kashani
    • Bidel Dehlavi (1642–1720)
    1700–1800
    Neshat Esfahani
  • Forughi Bistami (1798–1857)
  • Mahmud Saba Kashani (1813–1893)
  • Contemporânea
    Poeta
    Irã
  • Ahmadreza Ahmadi
  • Mehdi Akhavan-Sales
  • Hormoz Alipour
  • Qeysar Aminpour
  • Mohammadreza Aslani
  • Aref Qazvini
  • Manouchehr Atashi
  • Mahmoud Mosharraf Azad Tehrani
  • Mohammad-Taqi Bahar
  • Reza Baraheni
  • Simin Behbahani
  • Hushang Ebtehaj
  • Ahmad NikTalab
  • Bijan Elahi
  • Parviz Eslampour
  • Parvin E'tesami
  • Forough Farrokhzad
  • Hossein Monzavi
  • Hushang Irani
  • Iraj Mirza
  • Bijan Jalali
  • Siavash Kasraie
  • Esmail Khoi
  • Shams Langeroodi
  • Mohammad Mokhtari
  • Nosrat Rahmani
  • Yadollah Royaee
  • Tahereh Saffarzadeh
  • Sohrab Sepehri
  • Mohammad-Reza Shafiei Kadkani
  • Mohammad-Hossein Shahriar
  • Ahmad Shamlou
  • Manouchehr Sheybani
  • Nima Yooshij
  • Afeganistão
    • Nadia Anjuman
    • Wasef Bakhtari
    • Raziq Faani
    • Khalilullah Khalili
    • Youssof Kohzad
    • Massoud Nawabi
    • Abdul Ali Mustaghni
    Tajiquistão
    Uzbequistão
    • Asad Gulzoda
    Paquistão
    Romance
    • Ali Mohammad Afghani
    • Ghazaleh Alizadeh
    • Bozorg Alavi
    • Reza Amirkhani
    • Mahshid Amirshahi
    • Reza Baraheni
    • Simin Daneshvar
    • Mahmoud Dowlatabadi
    • Reza Ghassemi
    • Houshang Golshiri
    • Aboutorab Khosravi
    • Ahmad Mahmoud
    • Shahriyar Mandanipour
    • Abbas Maroufi
    • Iraj Pezeshkzad
    Conto
    Jalal Al-e-Ahmad
    • Yousef Alikhani
    • Kourosh Asadi
    • Shamim Bahar
    • Sadeq Chubak
    • Simin Daneshvar
    • Nader Ebrahimi
    • Ali-Moraf Fadaeenia
    • Ebrahim Golestan
    • Houshang Golshiri
    • Sadegh Hedayat
    • Bahram Heydari
    • Mohammad-Ali Jamalzadeh
    • Aboutorab Khosravi
    • Mostafa Mastoor
    • Jaafar Modarres-Sadeghi
    • Houshang Moradi Kermani
    • Bijan Najdi
    • Shahrnush Parsipur
    • Gholam-Hossein Sa'edi
    • Bahram Sadeghi
    • Goli Taraqqi
    Peça
  • Reza Abdoh
  • Hamid Amjad
  • Bahram Bayzai
  • Mohammad Charmshir
  • Alireza Koushk Jalali
  • Hadi Marzban
  • Bijan Mofid
  • Hengameh Mofid
  • Abbas Na'lbandian
  • Akbar Radi
  • Pari Saberi
  • Mohammad Yaghoubi
  • Roteiro
    literatura infantil
    Outros
    O Persa Contemporâneo e o Clássico são a mesma língua, mas escritores desde 1900 são classificados como contemporâneos. De uma só vez, o persa foi uma linguagem cultural comum de muitos do mundo islâmico não-árabe. Hoje é a língua oficial do Irã, do Tajiquistão e uma das duas línguas oficiais do Afeganistão.
    Controle de autoridade
    • Wd: Q43459
    • WorldCat
    • VIAF: 101359236
    • BAV: ADV10193241
    • BIBSYS: 90078852
    • BMT: 9876
    • BNE: XX1378882
    • BNF: 11902551m
    • BRE: 4714509
    • CERL: cnp01317181
    • CiNii: DA04118170
    • EBID: ID
    • EGAXA: vtls000984174
    • FAST: 41355
    • GND: 118532499
    • Gutenberg: 34995
    • ICCU: SBLV291755
    • ISNI: ID
    • LCCN: n79094717
    • NDL: 00439558
    • NNDB: 000024892
    • NTA: 071414088
    • NUKAT: n97021456
    • openMLOL: 105015
    • SNAC: w6gg621j
    • SUDOC: 073635219
    • PTBNP: 175171
    • OL: OL821316A
    • AAR: 10193241
    • Angelicum: 27946
    • CONOR.SR: 30929255
    • CoBiS: 95a5yja38danymu29hb5ycht64vkad8
    • KANTO: 000162681
    • Kallías: PE00203505
    • NLP: a0000001183098
    • Catálogo SHARE: 490872
    • SEARCH: 14269
    • Portal da linguística
    • Portal da literatura
    • Portal do Irão