Oclusiva alveolar sonora

Oclusiva alveolar sonora
d
Imagem
IPA 104
Codificação
Entidade (decimal) d
Unicode (hex) U+0064
X-SAMPA d
Kirshenbaum d
Som
Oclusiva dental sonora
IPA 104 408
Codificação
Entidade (decimal) d​̪
Unicode (hex) U+0064 U+032A
X-SAMPA d_d
Kirshenbaum d[
Som

A oclusiva alveolar sonora é um tipo de fone consonantal empregado em alguns idiomas. O símbolo deste som tanto no alfabeto fonético internacional quanto no X-SAMPA é "d". Este som ocorre no português em palavras como "dor".

Existem apenas algumas línguas que distinguem as paradas dentárias e alveolares, sendo Kota, Toda e Venda algumas delas.

Características

  • Sua forma de articulação é oclusiva, ou seja, produzida pela obstrução do fluxo de ar no trato vocal.[1]
  • Como a consoante também é oral, sem saída nasal, o fluxo de ar é totalmente bloqueado e a consoante é uma plosiva.
  • Existem três variantes específicas de [d]:
  1. Dental, o que significa que é articulado com a ponta ou a lâmina da língua nos dentes superiores, denominados respectivamente apical e laminal.
  2. Denti-alveolar, o que significa que se articula com a lâmina da língua na crista alveolar e a ponta da língua atrás dos dentes superiores.
  3. Alveolar, o que significa que é articulado com a ponta ou a lâmina da língua na crista alveolar, denominada respectivamente apical e laminal.
  • Sua fonação é sonora, o que significa que as cordas vocais vibram durante a articulação.[1]
  • É uma consoante oral, o que significa que o ar só pode escapar pela boca.
  • O mecanismo da corrente de ar é pulmonar, o que significa que é articulado empurrando o ar apenas com os pulmões e o diafragma, como na maioria dos sons.

Ocorrência

Dental ou denti-alveolar

Language Word IPA Meaning Notes
Armênio Oriental[2] դեմք / demk’ [d̪ɛmkʰ] Face Laminal denti-alveolar.
Ocidental տալ / dal [d̪ɑl] Dar Laminal denti-alveolar.
Bashkir дүрт / dürt [dʏʷrt] Quatro
Basco diru [d̪iɾu] Dinheito Laminal denti-alveolar.
Bielorrusso[3] падарожжа/padarožža [päd̪äˈroʐʐä] Viagem Laminal denti-alveolar.
Bengali দুধ/dūdh [d̪ud̪ʱ] Leite Laminal denti-alveolar. Contrasta aspirado e não-aspirado.
Catalão[4] dit [ˈd̪it̪] Dedo Laminal denti-alveolar.
Chinês Wu 唐/da [d̪ɑ̃] A Dinastia Tang
Dinka[5] dhek [d̪ek] Distinto Laminal denti-alveolar. Contrasta /d/ com alveolar.
Holandês Belga ding [d̪ɪŋ] Coisa Laminal denti-alveolar.
Inglês Dublin[6] then [d̪ɛn] Então Laminal denti-alveolar. Corresponde a [ð] em outros dialetos; em Dublin pode ser d͡ð no lugar.[6]
Irlandês do sul[7]
Geordie[8] Alofone de /ð/ em começo de palavra; pode ser realizado como [ð] no lugar.[8]
Ulster[9] dream [d̪ɹim] Sonho Laminal denti-alveolar. Alofone de /d/ antes de /r/, em livre variação com a parada alveolar
Esperanto mondo [ˈmondo] Mundo
Francês[10] dais [d̪ɛ] Marquise Laminal denti-alveolar.
Georgiano[11] კუ [ˈkʼud̪i] Rabo Laminal denti-alveolar.
Hindustani[12] दू / دودھ/dūdh [d̪uːd̪ʱ] Leite Laminal denti-alveolar. Hindustani contrasta aspirado e não-aspirado.
Irlandês dorcha [ˈd̪ˠɔɾˠəxə] Escuro Laminal denti-alveolar.
Italiano[13] dare [ˈd̪äːre] Dar Laminal denti-alveolar.
Japonês[14] 男性的 / danseiteki [d̪ä̃ɰ̃se̞ːt̪e̞kʲi] Masculino Laminal denti-alveolar.
Cashúbio[15] [exemplo necessário] Laminal denti-alveolar.
Quirguiz[16] дос [d̪os̪] Amigo Laminal denti-alveolar.
Letão[17] drudzis [ˈd̪rud̪͡z̪is̪] Febre Laminal denti-alveolar.
Marathi गड/dagaḍ [d̪əɡəɖ] Pedra Laminal denti-alveolar. Marathi contrasta aspirado e não-aspirado.
Nepali दि/din [d̪in] Diurno Contrasta com forma aspirada.
Odia ଶ/daśa [d̪ɔsɔ] Dez Laminal denti-alveolar. contrasta aspirado e não-aspirado.
Pashto ﺪﻮﻩ/dwa [ˈd̪wɑ] Dois Laminal denti-alveolar.
Polonês[18] dom [d̪ɔm] Lar Laminal denti-alveolar.
Português[19] Muitos dialetos dar [ˈd̪aɾ] Dar Laminal denti-alveolar. Pode palatalizar ou lenizar em certos ambientes, dependendo do dialeto.
Punjabi Gurmukhi ਦਾਲ/dāl [d̪ɑːl] Lentilhas Laminal denti-alveolar.
Shahmukhi دال/dāl
Russo[20] два/ dva [ˈd̪wɑ] Dois Laminal denti-alveolar, contrasta com uma variante alveolar palatalizada.
Servo-Croata[21] дуга / duga [d̪ǔːgä] Arco-íris Laminal denti-alveolar.
Esloveno[22] danes [ˈd̪àːnəs̪] Hoje Laminal denti-alveolar.
Spanish[23] hundido [ũn̪ˈd̪ið̞o̞] Afundado Laminal denti-alveolar.
Turco dal [d̪äɫ] Galho Laminal denti-alveolar.
Ucraniano[24][25] дерево/derevo [ˈd̪ɛrɛβ̞ɔ] Árvore Laminal denti-alveolar.
Usbeque[26] sifatida [siɸætidæ] Como Laminal denti-alveolar.
Zapoteco Tilquiapan[27] dan [d̪aŋ] Interior do país Laminal denti-alveolar.

Alveolar

Language Word IPA Meaning Notes
Adigué дахэ/daahė [daːxa] Bastante
Assírio neo-aramaico wada [waːda] Fazer Predominante no dialetos Urmia, Jilu, Baz, Gawar e Nochiya. Corresponde a [ð̞] em outras variedades.
Bengali ডা/ḍab [d̠ab] Coco verde Verdadeiro alveolar em dialetos orientais, apical pós-alveolar em dialetos ocidentais. Normalmente transcrito no AFI como [ɖ].
Tcheco do [do] Para dentro
Holandês[28] dak [dɑk] Telhado
Inglês Maioria dos falantes dash O ficheiro de áudio "dash-pronunciation-audio.ogg" não foi encontrado Traço
Finlandês sidos [ˈsido̞s] Vínculo
Grego ντροπή / dropí [dro̞ˈpi] Vergonha
Hebraico דואר/ do'ar [ˈdo̞.äʁ̞] Carta
Húngaro adó [ˈɒdoː] Imposto
Cabardiano дахэ/ daahė [daːxa] Bonita
Coreano 아들 / adeul [ɐdɯl] Filho
Português Recifense Disso [disʊ] Disso Em alguns dialetos é dental.
Padrão Dado [dadʊ] Dado
Curdo Do norte diran [dɪɾä:n] Dentes
Central ددان/ dadân [dædä:n]
Do sul دیان/dîân [diːä:n]
Luxemburguês[29] brudder [ˈb̥ʀudɐ] Irmão Mais frequentemente [t].[29]
Malaio Padrão dahan [dähän] Ramo
Indonésio[30]
Kelantan-Pattani [dahɛː]
Maltês dehen [den] Sagacidade
Tailandês ดาว/ dāw [daːw] Estrela
Galês diafol [djavɔl] Demônio
Frísio ocidental doarp [ˈdwɑrp] Vila
Yi /dda [da˧] Competente
Yonaguni 与那国 / dunan [dunaŋ] Yonaguni

Variável

Língua Palavra AFI Significado Notas
Árabe دين/diin [diːn] Religião Laminal denti-alveolar ou alveolar, dependendo no dialeto.
Inglês Sul [31] dawn [doːn] Alvorecer Laminal denti-alveolar para alguns falantes, alveolar para outros.[31][32][33]
Escoces[32] [dɔn]
Galês[33] [dɒːn]
Alemão Padrão[34] oder [ˈoːdɐ] Ou Varia entre laminal denti-alveolar, laminal alveolar e apical alveolar.[34]
Norueguês Oriente urbano[35] dans [d̻ɑns] Dança Parcialmente ou completamente expresso [t]. Varia entre laminal denti-alveolar e laminal alveolar.[35]
Persa[36] اداره/edāre [edaːre] Ofício Varia entre laminal denti-alveolar e apical alveolar.[36]
Eslovaco[37][38] do [d̻ɔ̝] Para dentro Varia entre laminal denti-alveolar e laminal alveolar.[37][38]
Sueco Padrão central[39] dag [dɑːɡ] Dia Varia entre laminal denti-alveolar e alveolar, com o anterior sendo predominante.[39] Pode ser uma aproximante em fala casual.

Ver também

Consoantes Bilabial Labiod. linguola. Dental Alveo. Pós-alv. Retrof. Palatal Velar Uvular Faríng. Epiglot. Glotal
Nasais m ɱ̊ ɱ n̪̊ n ɳ̊ ɳ ɲ̊ ɲ ŋ̊ ŋ ɴ̥ ɴ
Oclusivas p b t d ʈ ɖ c ɟ k g q ɢ ʡ ʔ
Afric. não-sibil. p͡ɸ b͡β p̪͡f b̪͡v t̟͡θ d̪͡ð tɹ̝̊ dɹ̝ t̠ɹ̠̊˔ d̠ɹ̠˔ c͡ç ɟ͡ʝ k͡x ɡ͡ɣ q͡χ ɢ͡ʁ ʡ͡ʢ ʔh
Fricativas s z ʃ ʒ ʂ ʐ ʜ ʢ h ɦ
Aprox. β̞ ʋ̥ ʋ ð̞ ɹ ɻ̊ ɻ j ɰ ʁ̞ ʔ̞
Vibr. mul. ʙ̥ ʙ r ɽ̊r̥ ɽ͡r ʀ̥ ʀ ʢ
Fric. lat. ɬ ɮ ɭ̊˔ ɭ˔ ʟ̝̊ /ʟ̥ ʟ̝
Aprox. lat. l ɭ ʎ̥ ʎ ʟ ʟ̠
Afric. lat. t͡ɬ d͡ɮ ʈɭ̊˔ ɖɭ˔ cʎ̥˔ ɟʎ̝ kʟ̝̊ ɡʟ̝
Afric. t͡s d͡z t͡ʃ d͡ʒ ʈ͡ʂ ɖ͡ʐ t͡ɕ d͡ʑ
Flepe ou tepe ⱱ̟ ɾ̼ ɾ̥ ɾ ɽ̊ ɽ ɢ̆ ʢ̆ ʡ̆
Outras laterais ɫ
Fric. Com. ɕ ʑ
Flepe ou tepe lat. ɺ̥ ɺ ɭ̥̆ ɭ̆ ʎ̆ ʟ̆
Fricat. não-sibil. ɸ β f v θ̼ ð̼ θ ð θ̠ ð̠ ɹ̠̊˔ ɹ̠˔ ɻ˔ ç ʝ x ɣ χ ʁ ħ ʕ
Cliques
Cliques Bilabial Labiodental Dental Alveo. Pós-alv. Retrof. Palatal Velar
Tenuis kʘ/qʘ kǀ/qǀ kǃ/qǃ k‼/q‼ kǂ/qǂ
Expressa ɡʘ/ɢʘ ɡǀ/ɢǀ ɡǃ/ɢǃ ɡ‼/ɢ‼ ɡǂ/ɢǂ
Nasal ŋʘ/ɴʘ ŋǀ/ɴǀ ŋǃ/ɴǃ ŋ‼/ɴ‼ ŋǂ/ɴǂ ʞ
Tenuis lateral kǁ/qǁ
Lateral Expressa ɡǁ/ɢǁ
Nasal lateral ŋǁ/ɴǁ
Implosivas
Implosivas Bilabial Alveo. Retrof. Palatal Velar Uvular
Surda ɓ̥ ɗ̥ ᶑ̊ ʄ̊ ɠ̊ ʛ̥
Expressa ɓ ɗ ʄ ɠ ʛ
Ejetivas
Ejetivas Bilabial Labiod. Dental Alveo. Pós-alv. Retrof. Palatal Velar Uvular Epiglot.
Oclusivas ʈʼ ʡʼ
Africada t̪θʼ tsʼ t̠ʃʼ ʈʂʼ kxʼ qχʼ
Fricativa ɸʼ θʼ ʃʼ ʂʼ ɕʼ χʼ
Africada Lateral tɬʼ cʎ̝̊ʼ kʟ̝̊ʼ
Fricativa Lateral ɬʼ


Referências

  1. a b Maddieson; Ladefoged, Ian; Peter (1996). The Sounds of World's Languages. [S.l.: s.n.] 
  2. Dum-Tragut (2009), p. 13.
  3. Padluzhny (1989), p. 47.
  4. Carbonell & Llisterri (1992), p. 53.
  5. Remijsen & Manyang (2009), pp. 115, 121.
  6. a b Collins & Mees (2003), p. 302.
  7. Roca & Johnson (1999), p. 24.
  8. a b Watt & Allen (2003), p. 270.
  9. «Week 18 (ii). Northern Ireland» (PDF) 
  10. Fougeron & Smith (1993), p. 73.
  11. Shosted & Chikovani (2006), p. 255.
  12. Ladefoged (2005), p. 141.
  13. Rogers & d'Arcangeli (2004), p. 117.
  14. Okada (1999), p. 117.
  15. Jerzy Treder. «Fonetyka i fonologia». Arquivado do original em 4 de março de 2016 
  16. Kara (2003), p. 11.
  17. Nau (1998), p. 6.
  18. Jassem (2003), p. 103.
  19. Cruz-Ferreira (1995), p. 91.
  20. Jones & Ward (1969), p. 99.
  21. Landau et al. (1999), p. 66.
  22. Pretnar & Tokarz (1980), p. 21.
  23. Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003), p. 255.
  24. S. Buk; J. Mačutek; A. Rovenchak (2008). «Some properties of the Ukrainian writing system». arXiv:0802.4198Acessível livremente 
  25. Danyenko & Vakulenko (1995), p. 4.
  26. Sjoberg (1963), p. 10.
  27. Merrill (2008), p. 108.
  28. Gussenhoven (1992), p. 45.
  29. a b Gilles & Trouvain (2013), pp. 67–68.
  30. Soderberg & Olson (2008), p. 210.
  31. a b Lass (2002), p. 120.
  32. a b Scobbie, Gordeeva & Matthews (2006), p. 4.
  33. a b Wells (1982), p. 388.
  34. a b Mangold (2005), p. 47.
  35. a b Kristoffersen (2000):22
  36. a b Mahootian (2002):287–289
  37. a b Kráľ (1988), p. 72.
  38. a b Pavlík (2004), pp. 98–99.
  39. a b Riad (2014):46